|
Şamanlar, postuna büründükleri hayvanların karakterini alacaklarını düşünürlerdi. Hayvanların organlarının yenilmesiyle hasatlıkların iyi olacağını sanmak binlerce yıl önceden kalma ilkel bir alışkanlıktır. Eskiden kolunu bacağını kıranlara kemik suyu çorbası içirirlerdi (bu alışkanlık maalesef hala devam ediyor.) Çocuklarına akıllı olsun diye beyin yediren anneler biliyorum. Bir de cinsel gücü artırmak için koç yumurtası yiyenler var. Gördüğünüz gibi örnek çok, hastalığınızı belirleyin, kasaba gidip koyun, boğa, tavuk fark etmez denk gelen organı alın, artık paçasını mı yaparsınız, yutar mısınız, bir yerinize mi bağlarsınız orası size kalmış.
Bir okurum, bir meslektaşımın “Kanser bir bağ dokusu hastalığıdır, kanser hastaları paça çorbası içmeli” beyanatı hakkında ne düşündüğümü sordu. Meslektaşım haklı olabilir, bu iddiasını kontrol gruplu bilimsel bir araştırmaya dayandırsaydı daha iyi olurdu ama ben böyle bir çalışma bilmiyorum. Elde sağlam bir kanıt olmadan “Kanser hastaları paça çorbası içsin, yoğurt yesin” demenin “Çınlamayı geçirmek için kulağınıza kiraz sapı sokun” demekten farkı yok, deneyen yüz kişiden birinin çınlaması geçer ama elli kişinin de kulak zarı delinir. Bu arada milyonlarca kanser hastasını boş yere ümitlendirmiş olursunuz, meslektaşımın beyanatı okuduktan sonra kemoterapiyi reddedip paça çorbası içmeye başlayanlar olduğundan eminim.
PAÇA ÇORBASI NASIL YAPILIYOR?
Zavallı hayvanları önce öldürüp sonra kafasını, kollarını, ayaklarını alıyorsunuz. Kafatasını ikiye ayırıyorsunuz, beynini akıllı olmasını istediğiniz birine yedirebilirsiniz, kol ve ayak kemiklerini parçalayıp, eklemlerini iyice ayırıyorsunuz ki kıkırdaklar açığa çıksın ve iyi pişsin. Sonra bir tencerenin içine koyup su ilave ederek kaynatmaya başlıyorsunuz, en az 4 saat, süre 72 saate çıkabiliyor.
PAÇA ÇORBASININ İÇİNDE NE VAR?
Paça çorbasında bol miktarda yağ ve kollajen adını verdiğimiz hayvansal protein var. Daha doğrusu kollajenin suda uzun süre kaynatılmasıyla ortaya çıkan hidrolize kollajen yani “jelatin” var. Çocukken ben de çok içtim, soğuyunca donup titrek bir jöle haline gelmesinin nedeni işte bu jelatin proteinidir. Anladığıma göre kırıkları iyileştiren, bağ dokusunu onaran, kansere iyi gelen mucize madde de bu kollajenden dönüşme jelatin oluyor (!).
JELATİNİN DİĞER PROTEİNLERE ÜSTÜNLÜĞÜ VAR MI?
Jelatin, glycine (%22), proline (%12) ve glutamine (%10) amino asitlerinden zengin bir proteindir, önemli bir eksiği vardır: Tryptophane amino asidi ihtiva etmez. Bu nedenle sadece et yiyerek veya sadece patates yiyerek tüm amino asitleri alabilirsiniz ama paça çorbası içerek alamazsınız. Bağ dokusunun temelini teşkil eden kollagen, biz paça çorbası içtiğimizde direk kemiklere gitseydi meslektaşımın bahsettiği mucize gerçekleşebilirdi ancak gerçek şu ki jelatine dönen kollagen hazım sisteminde parçalanıp amino asitlere ayrılır, vücudumuz daha sonra bu amino asitleri alıp ihtiyacı olan yerlere dağıtır. Bu açıdan amino asidi paça çorbasından veya mercimekten alıyor olmanızın bir farkı yoktur, bir başka deyimle vücudumuz jelatindeki amino asitleri ihtiyacı olan miktarda –paça çorbası içmemize gerek kalmadan- diğer hayvansal proteinlerden veya bitkilerden sentez edebilir.
PAÇA ÇORBASI VE MİNERALLER?
Kemikler kalsiyum deposudur ancak 1934’den beri biliniyor ki kaynatarak kemiklerdeki kalsiyumu suya geçiremezsiniz (1). (Tabii kemikleri de yemediğinizi varsayıyorum :) ) Hangi hayvanın kemiklerini kullandığınıza göre biraz değişmekle birlikte bir porsiyon paça çorbası içtiğinizde günlük kalsiyum ihtiyacınızın % 1-2’sini karşılarsınız oysa bir tabak mercimek yediğinizde (100 gr) 56 mg kalsiyum alır günlük ihtiyacınızın % 6’sını karşılamış olursunuz. Aynı şekilde bir tabak kemik suyundan 17 mg magnezyum alırken 1 tabak mercimekten tam 122 mg magnezyum alırsınız. (Ayağıma kramp giriyor diye hiçbir işe yaramayan magnezyum poşetlerini içenlere duyurulur.) Paça çorbası içerek demir ihtiyacınızın % 4.3’ünü karşılarken mercimekten on misli fazlasını alır, günlük ihtiyacınızın % 43’ünü karşılarsınız. Özet olarak faydadan çok zararı olan “sodyum” hariç paça çorbasındaki hiçbir mineral sofranızdaki hiç bir yeşil yapraklıdan veya bakliyattan fazla değildir.
VİTAMİNLER?
Paça çorbasında hiç vitamin yoktur desem yalan olmaz. SIFIR olan vitaminleri sayayım: A, B6, B12, D, E, Folat, Niacin, Riboflavin, Tiamin. Ne var? Bir porsiyonla günlük C vitamini ihtiyacınızın % 1.2’sini, Selenyum ihtiyacınızın % 0.4’ünü karşılarsınız, biraz da choline var. Bu sefer portakalla kıyaslayalım; bir portakal yiyerek 1 tabak paça çorbasının 100 misli C vitamini, 2 misli selenyum alırsınız.
PAÇA ÇORBASI KEMİKLERE VE ROMATİZMAYA İYİ GELİR Mİ?
Avrupa Gıda Güvenliği Kuruluşu (European Food Safety Authority) bu konuyla ilgili araştırmaları gözden geçirdi ve kollajen içeren hap ve yiyeceklerin kemik ve eklemler üzerinde bir faydası olmadığını açıkladı (2). Aynı şekilde 2012 yılında yapılan bir gözden geçirme çalışması jelatinin romatizma (osteoartirit) üzerinde bir etkisinin olmadığını gösterdi (3).
PAŞA ÇORBASININ ZARARI OLABİLİR Mİ?
1-Geldik en önemli noktaya. Paça çorbası fazla miktarda yağ ve kolesterol içerir. Yağını iyice ayıklasanız dahi bir tabaktan 9 gram yağ 36 mg kolesterol alırsınız. Bir kardiyolog olarak şunu söyleyebilirim; orta yaş üstündeyseniz, sigara, tansiyon, şeker, kolesterol yüksekliği gibi risk faktörleriniz varsa paça çorbası içerek kalp krizi ve felce bir adım daha yaklaşırsınız.
2-Hayvansal proteinlerin fazla tüketilmesinin kanser riskini artırdığı gösterilmiştir (4). Bu açıdan paça çorbası kansere iyi gelmek bir yana olumsuz etki gösterir ve kanser riskini artırır. Kanser hastalarının teşhis konulduktan sonra hayvansal besinleri tam keserek vegan beslenmeye geçmelerinin yaşam süresini uzattığı gösterilmiştir (8).
3-Çevre kirliliği nedeniyle toprağa ve bitkiler yoluyla hayvanlara geçen ağır metaller, özellikle kurşun hayvanların kemiklerinde toplanır. Araştırmalar “organik” tanımıyla satılan hayvanların kemiklerinde bile fazla miktarda kurşun olabileceğini göstermiştir (5).
4-Paça çorbasında kaynatma süresi uzadıkça açığa çıkan glutamic asit miktarı artar. American Nutrition Association nüfusun % 25’inin besinlerdeki glutamic acide hassas olduğunu açıklamıştır (6). Bu açıdan migreni olanların, epileptik atak geçirenlerin, beyinle ilgili sorunları olanların paça çorbasından özellikle uzak durması gerekir.
Dostlarım, yüksek kalorili, yağlı, vitamin ve mineral fakiri paça çorbasının SİZE VERECEĞİ ZARAR FAYDASINDAN ÇOKTUR. Dedeniz, neneniz paça çorbası içmiş olabilir, siz içmeyin. Kemiklerinizin sağlıklı olmasını istiyorsanız, kanser ve kalp krizi riskini azaltmak istiyorsanız hayvansal besinlerden uzak durun. Bugüne kadar yapılan yüzlerce bilimsel çalışma bitkisel ağırlıklı beslenmenin kanserden ve kalp hastalıklarından koruduğunu göstermişken ispat edilmemiş teorilerin peşinden koşmayın (7).
1- R. A. McCance, Sheldon, Whittleson Bone and Vegetable Broth. Archives of Disease in Childhood. 1934.
2-EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies. Scientific Opinion on the substantiation of a health claim related to collagen hydrolysate and maintenance of joints pursuant to Article 13(5) of Regulation (EC) No 1924/20061. EFSA Journal 2011;9(7):2291.
3-Van Vijven, JP; Luijsterburg, PA; Verhagen, AP; van Osch, GJ; Kloppenburg, M; Bierma-Zeinstra, SM (August 2012). "Symptomatic and chondroprotective treatment with collagen derivatives in osteoarthritis: a systematic review.". Osteoarthritis and cartilage / OARS, Osteoarthritis Research Society 20 (8): 809–21. PMID 22521757.
4-http://www. cell. com/cell-metabolism/fulltext/S1550-4131%2814%2900062-X
5-Monro JA. The Risk of lead contamination in bone broth diets. Med Hypotheses, 2013 Apr;80(4):389-90
6-http:// americannutritionassociation. org/newsletter/free-glutamic-acid-msg-sources-dangers
7-Caloric Restriction, the Traditional Okinawan Diet, and Healthy Aging
The Diet of the World's Longest-Lived People and Its Potential Impact on Morbidity and Life Span. Annals of the New York Academy of Sciences
Volume 1114, Healthy Aging and Longevity: Third International Conferencepages 434–455, October 2007
8- Bodai BI, Tuso P. Breast cancer survivorship: a comprehensive review of long-term medical issues and lifestyle recommendations. Perm J. 2015;19:48-79.
Yorumlar
|
Copyright © 2006 - 2024 DoktorMurat.Net, Yasal Uyarı ve Gizlilik, Site Haritasi
Dr.Murat KINIKOĞLU Sağlıklı Yaşam Rehberiniz
İntermed Sağlık Merkezi Teşvikiye cad. No: 63 Nişantaşı Şişli/İstanbul Tel: 0212 225 06 60 - Faks: 0212 2250895 |