Ventriküler Ekstrasistoller, kalbin karıncıklarından kaynaklanan aritmi türleri içinde en sık görülenidir. (Bakınız:kalbin anatomisi:kulakçıklar ve karıncıklar) Çarpıntı ve kalp teklemesi şikayeti ile doktora müracaat eden hastaların çoğunda neden ventriküler ekstrasistollerdir.

Ventriküler ekstrasistol (VE) nedir?
Soldaki bu EKGde normal kalp atışlarını hep aynı büyüklükte ve aynı aralarla gelen atımlar olarak görüyorsunuz. Soldan üçüncü atım ise gördüğünüz gibi biraz erken gelmiş ve diğerlerine göre daha geniş ve deforme bir görünümde, işte sizi rahatsız eden "ventriküler ekstrasistol" dediğimiz şey budur. Hemen arkasındaki uzamış süreyi hastalar sanki kalp atımları duruyormuş gibi algılarlar. 
Kalbimiz normalde sinüs düğümü denilen kalbin kulakçıkları içinde bulunan 1-2 mm büyüklüğündeki bir elektrik trafosundan çıkan uyarılarla çalışır. Ventriküler Ekstrasistolde kalbin karıncıklarından bir hücre veya hücre topluluğu ekstra bir elektrik uyarısı vererek kalbin fazladan (ve çoğunlukla beklenenden erken olarak) bir kez daha kasılmasına neden olur. Bu ekstra atıma Ventriküler Ekstrasistol(VE) denir.

Ventriküler ekstrasistoller kalbinde hiçbir rahatsızlığı olmayan sağlıklı insanlarda görülür mü?

Framingham Kalp Çalışmasında hiç kalp hastalığı olmayan insanların üçte birinde (% 33) bir saat içinde 1-2 adet ventriküler ekstra atım olduğu görülmüştür. Kalp damar hastalığı olanlarda bu oran daha artar (% 54).

Küçük çocuklarda ventriküler ekstrasistol görülmez (çok nadir görülür). Buna karşılık,

14-16 yaş arasındaki sağlıklı gençlerin %41’inde

Sağlıklı erişkinlerin % 50-60’ında,

70 yaşın üzerindeki insanların % 84’ünde ventriküler ekstrasistoller görülmüştür. 

Ventriküler ekstrasistoller kimlerde daha sık görülür?

Hipertansiyonu olanlarda sık görülür

Kalbinde spora veya başka bir nedene bağlı olarak büyüme (hipertrofi) olanlarda sık görülür.

Kardiyomyopati hastalığında (kalp kası hastalığı) sık görülür.

Mitral kapak prolapsusu dediğimiz rahatsızlıkta sık görülür.

Kalp kapak ve damar hastalıklarında sık görülür. 

Ekstrasistolü olan bir kişi ne hisseder?

Ekstrasistolü olan kişiler sanki göğüs boşluklarında bir kuş çırpınıyor, veya bir fıçı yuvarlanıyor gibi hissederler. Bazıları sanki bir balon veya hava kabarcığı oluşuyor gibi derler. Çoğu kişi ekstrasistolü değil arkasından gelen duraklamayı hisseder. Bir boşluk oluyormuş gibi derler. Birlikte baş dönmesi, hafif bir sersemlik hissi, garip bir gögüs ağrısı veya halsizlik olabilir.

Ventriküler ekstrasistol tanısı nasıl konulur?

Hastanın anlattıkları ve muayene bulguları önemli olmakla birlikte kesin tanı EKG de veya HOLTER EKGde ventriküler ekstrasistollerin görülmesi ile konur. Holter EKG, ventriküler ekstrasistollerin cinsinin, nereden kaynaklandığının, günde kaç kere geldiğinin, tek başına veya arka arkaya gelip gelmediğinin görülmesi açısından önemlidir.

 Ventriküler ekstrasistoller kimlerde önemlidir (kimlerde riski arar)?

Eğer kalp damarlarınız rahatsız ise, daha önce kalp krizi geçirdiyseniz, by-pass olduysanız, stent takıldı ise veya anjiyoda az da olsa damarlarınızda darlıklar varsa ventriküler ekstrasitollerin görülmesi iyi bir şey değildir. Araştırmalar bu kişilerde ölüm oranının hiç ekstrasistol olmayanlara göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. ÖNEMLİ NOT: Bu kişilerde ilaç tedavisi ile ventriküler ekstrasistolleri azaltmanın hastanın yaşam süresini uzatmadığı gösterilmiştir. (Bunu yazmamın amacı şudur, kalp damar hastalarının amacı ekstrasistollerden kurtulmak değil, iyi bir diyet ve spor yaparak kalp damarlarındaki yağlardan ve plaklardan kurtulmak olmalıdır. Yoksa ilaçlarla ekstrasistolleri baskılamak marifet değildir. Hiçbir yararı olmadığı gibi ilaçların yan tesirleri de yanınıza kâr kalır.)

EKG veya Holter takibinde ikili veya üçlü atım görülmesi (arka arkaya iki veya üç ventriküler atımın bitişik gelmesi).

Ventriküler ekstrasistollerin her on atımda bir veya daha sık olması halinde kalp ölümlerinin hiç ventriküler ekstrasistolü olmayanlara göre 2.5 misli arttığı gösterilmiştir.

Ekstrasistolleriniz bu sayıdan daha az ise bir önemi yoktur ve kalpten ölüm oranınız artmaz.

Ekstrasistoller multiformik ise (kalbin değişik bölgelerinden çıkan değişik şekilli ekstrasistoller) ölüm riski artar.

Egzersiz testi veya spor esnasında ekstrasistollerin artması (sayıca dakikada 7’nin üzerine çıkması, ikili veya üçlü gelmesi ) ölüm riskini artırır. Bir başka çalışmada ekstrasistollerin efor esnasında artmasının önemli olmadığı eforun bitiminde artmasının daha önemli olduğu gösterilmiştir.

Devamlı bigemine ventriküler atımlar olmasının ciddi sonuçları olabilir.   

Öte yandan eğer kalbinizde ekokardiyografi ile gösterilen bir kapak-duvar hastalığı yoksa, kalp damarlarınız sağlam ise ventriküler ekstrasistollerin tehlikesi yoktur ve sizini yaşam sürenizi kısaltmaz.

Kalbinde organik bir rahatsızlık olan kişilerde ekstrasistollerin bigemine karakterde gelmesi (bir normal atım bir ventriküler ekstrasistol) sevmediğimiz bir durumdur. Bu hastalarda diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile sonuç alınamaması halinde ablasyon tedavisi düşünülebilir.

Ventriküler Ekstrasistolü olan bir hastada yapılabilecek tetkikler:

Öncelikle şunu söyleyeyim:her ekstrasistolü olan kişide hemen tetkik ve araştırma yapmıyoruz. (Bakınız:kalbimde tekleme var ne yapayım) Hastaya yaklaşımda kalbinde organik bir hastalık olup olmadığı çok önemlidir. Bu yüzden öncelikle bunu araştırmaya yönelik testler yapmak gerekir.

1-Kan şekeri ve kan yağları ile birlikte hastada koroner arter hastalığı olup olmadığını göstermeye yönelik testler yapılır.

2-Kalp kapak ve boşluklarını görmek amacı ile EKOKARDİYOGRAFİ yapılır.

3-Kan elektrolitleri ve kan Mg seviyesine bakmak uygun olur.

4-EKG ve 24 saat HOLTER EKG.

5-Efor testi

Elektrofizyolojik çalışma kimlere yapılmalıdır?

1-Şikayetleri çok fazla olan hastalara (yukarıda anlattım) ilaç veya ablasyon tedavisi planlamak için yapılır.

2-Kalp damar veya kapak hastası olanlarda risk belirlemesi ve ani kardiak ölüm ihtimalini araştırmak için yapılır.

Tedavi:

Yukarıda belirttiğim gibi ventriküler ekstrasistollerde önemli olan ekstrasistolleri ilaçla baskılamak değil, ekstrasistollerin nedeni olan rahatsızlığı tedavi etmektir.

1-Ekstrasistolü olan, buna karşılık hiçbir şikayeti olmayan kişilere tedavi verilmez. Bu kişilerin kalp damar hastalığı açısından varsa risk faktörlerini azaltmaları gerekir. Örneğin sigara içiyorlarsa sigarayı bırakmaları, kolesterollerini düşürmek için sıkı bir diyet yapmaları gibi...

2-Çarpıntı şikayeti olanların ilk adımda konuşularak rahatlatılması, ekstrasitollerin mutlaka bir kalp hastalığı anlamına gelmediği konusunda ikna edilmesi önemlidir. (Bakınız: kalbimde tekleme var, ne yapayım.)

3-Bu tedbirlere rağmen şikayetleri devam eden hastaların tedavisinde kalsiyum kanal blokeri veya beta bloker ilaçlar kullanılabilir. (İlaç tedavisinin hastanın aritmiden ölüm riskini artırabileceği unutulmamalıdır.)

Bu nedenle aşırı çarpıntı, fenalık, baygınlık hissi gibi devamlı ve yoğun şikayetleri olmayan hastalarda ilaçla baskılama tedavisi uygulamak doğru değildir. Class II antiaritmikler (betablokerler) ilk tercih edilecek ilaç grubu olmalıdır. Amiodarone (Cordarone, Pacerone) kullanılabilecek bir diğer ilaç grubudur. Yan etkilerini ve ilaç etkileşimlerini dikkatle takip etmek gerekir.

4-Kalp damar hastalarında atherosklerozun tedavisi, iskeminin kontrol altına alınması, kalp yetmezliği ve yüksek tansiyonun tedavi edilmesi Ventriküler Ekstrasistolleri azaltabilir.