Amerikan Sağlık Teşkilatı geçtiğimiz Nisan ayında “Bunama ve Alzheimer hastalığı’ndan korunma” konulu bir konferans düzenledi. Dünya çapındaki uzmanların katıldığı toplantıda ister bitkisel ister farmakolojik olsun halen bunamayı engelleyecek ilaç olmadığı konusunda fikir birliğine varıldı. Bu şu anlama geliyor, eğer şu anda hafızanıza iyi geldiği düşüncesi ile bir herhangi bir ilaç yutuyorsanız boşuna yutuyorsunuz. (Ben şahsen bu tip ilaçları hastalarıma yazmıyorum ancak hasta alıyorsa ve (plasebo etkisi ile) faydalandığını düşünüyorsa kesmesi için ısrar etmiyorum.)

            Araştırmacıların son yıllarda üzerinde kafa yorduğu konuların başında “beynin yaşlanması” geliyor. Beyin yaşlanmasında en önemli faktörün, beyninin kan dolaşımı olduğu konusunda fikir birliği var. Eğer beyine kan yollayan kalp (yani pompa) sağlıklı, beyne kan getiren damarlar da açık ise (damar sertliği ve plaklar yoksa) beyin sağlıklı kalıyor. Buradan şu sonucu çıkarıyoruz: “Hafızamızı ve beynimizi korumanın yolu beyin damarlarımızı ve kalbimizi korumaktır.” Aslında yalnız beyin için değil tüm organlarımızı için aynı şeyi söyleyebiliriz. (Örneğin sertleşme sorunu olan erkeklerin çoğunda asıl sorun cinsel organın kendisinde değil kan damarlarındadır.) 

            Hafızayı güçlendiren, bunamayı engelleyen ilaçların olmaması erken bunama için bir şey yapamayacağımız anlamına gelmiyor. Hafıza zayıflamasından korunmak isteyenlerin üç hususa dikkat etmesi gerekiyor.

1-Sigara içmeyenlerde bunama daha az görülüyor = SİGARA KULLANIYORSANIZ  BIRAKIN.

2-Tansiyonu kontrol altına alınanlarda bunama daha az görülüyor. Larson ve arkadaşları 65-80 yaşları arasındaki hastaların tansiyonlarını kontrol altına almanın gelecekteki bunama riskini azalttığını gösterdiler. 85 yaşının üzerindeki hastalarda ise bunama açısından tansiyonu düşürmenin bir faydası olmuyor. (Bu bilgi, 85 yaşından sonra tansiyonun tedavi edilmesinin bir yararı olmadığı anlamına gelmez. Yaşlılarda tansiyonun kontrol altında tutulması kalp ve böbrek yetmezliğini azaltır.) TANSİYONUNUZU MÜMKÜN OLDUĞU KADAR DÜŞÜK TUTMAYA ÇALIŞIN.

3-Düzenli spor yapanlarda hafıza daha geç bozuluyor. Sporun beyne iyi geldiğini gösteren çalışmalardan birisi Avustralya’da yapıldı. Yaşıtlarına göre bunama belirtileri gösteren 170 kişi 6 ay süreyle ekstra 20 dakikalık bir egzersiz programına alındı. Bu kişilerin zihinsel fonksiyonlarında düzelme tespit edildi. İşin enteresan tarafı, spor yapmak, Alzheimer tedavisinde kullanılan donezepil (Aricept) isimli ilaçtan bile (iki misli) etkili, dahası, elde edilen fayda egzersize son verdikten sonra bir yıl daha devam ediyor. Sporun beyne nasıl iyi geldiği tam olarak bilinmiyor ancak Amerikan Yaşlanma Enstitüsündeki doktorlar spor yapmanın beyinde yeni sinir hücreleri oluşturan faktörleri uyardığını söylüyorlar. Oluşan bu yeni hücreler eski beyin hücrelerinin birbirleriyle olan ilişkilerini kuvvetlendiriyor. HERGÜN EN AZ YARIM SAAT SPOR YAPIN, KALBİNİZİ HIZLANDIRIN.

4-Az yağlı ve bitkisel beslenin. Hayvansal besinler ve yağ beyin damarlarına tıkanmaya neden olmaktadır. Yemeklerinizdeki hayvansal gıda ve yağ oranını azaltarak gelecekte demans hastası olma riskinizi azaltabilirsiniz. 

             Bunama olayında tek sorunun damarlar olmadığını, başka pek çok faktörün de rolü olduğunu biliyoruz. Örneğin geçici de olsa felç geçiren kişilerde bunama daha erken görülüyor. Son yıllarda yapılan çalışmalar bazı kişilerin beyninde felce neden olmayan çok minik kanamaların olduğunu ve bunlarında da erken bunamadan sorumlu olabileceğini gösterdi. (Doktor önerisi olmadan kendi başlarına Aspirin yutanların kanama riskini unutmamaları gerekir.)