Üye Girişi
E-Posta Adresiniz :
Şifreniz :
Üyelik Formu
E-Posta Adresiniz :
*
Şifreniz :
*
Adınız :
*
Soyadınız :
*

 

Patates yüzlerce yıl boyunca insanların temel gıda maddelerinden biri olmuştur. Benim gibi sobalı, mangallı evlerde büyüyenler közün içinde pişirilmiş el yakan patatesin nefis lezzetini çok iyi hatırlar.  
150 gram ağırlığında orta boy bir patateste yaklaşık 135 kalori vardır. 3.5 gram fiber, 2 gram şeker, 3.5 gram protein içerir. C vitamini ve potasyum açısından zengindir. Kilo aldırmakla ve şekeri yükseltmekle (haksız yere) suçlandığı için son yıllarda eskisi kadar kullanılmamaktır. Güzelim patatesin tüketiminin azalmasına karşılık cips ve kızartma tüketimi özellikle okul çocukları ve gençler arasında gittikçe artmaktadır. Nedeni tahmin edeceğiniz gibi tuz ve yağla aldatılan damak tadımızdır.   
Bu yazıyı potasyum deposu patatesten boş yere korkmamanız, zehir haline dönüştürülen işlenmiş patatesten de uzak durmanız için yazdım. Pişirme şekline dikkat etmeleri halinde şeker hastaları bile korkmadan patates yiyebilirler, zararlı olan patatesin kendisi değil içine ilave edilen yağ ve tuzdur.  
Diyabetlilerin patatesten uzak durması fikri 2006 yılında American Journal of Clinical Nutrition dergisinde yayınlanan Nurses Health Study çalışmasından çıktı (1). Çalışmaya katılan hemşireler 20 yıl boyunca beslenme alışkanlıkları açısından takip edilmiş ve patates yiyenlerde şeker hastalığı riskinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştı. Çalışmayı yeniden gözden geçiren uzmanlar araştırmanın iyi planlanmadığına dikkat çektiler. “Ne kadar patates yiyorsunuz?” sorusu yöneltilen katılımcılara sadece iki seçenek sunulmuştu:  
a) Bir adet fırınlanmış patates veya bir kap patates püresi  
b) Bir porsiyon yağda kızartılmış patates. 
Her iki seçenek de yağ içerdiği için bu çalışmanın yağsız patates kullanımı hakkında bir fikir verdiğini söylemek zordur. Fırında yağsız pişirilen, suda haşlanan patatesle yağ katılarak yapılan patates ezmesi veya kızarmış patatesin kalori ve besin değerleri çok farklıdır. Nitekim 36.787 yetişkinde yapılan ve dört yıl süren bir başka çalışmada yağ ilaveli patatesin şeker riskini artırdığı, patates dahil olmak üzere tüm sebzelerin çiğ veya haşlanarak yenmesinin şeker riskini azalttığı gösterilmiştir(2). Washington Üniversitesi’nden Dr. Drewnowski ve arkadaşlarının 5.800 kişi üzerinde yaptığı bir başka çalışmada (NHANES) patates tüketimiyle şeker hastalığı, obezite ve CRP yüksekliğiyle ilgili herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Papua New Ginea köylerinde sadece patatesle beslenen insanlar üzerinde yapılan çalışmalar şaşırtıcı sonuçlar vermiştir. Drs. Hugh Trowell ve Denis Burkitt kalorilerinin % 90'ının patatesten alan çok nadiren et yiyen köylülerde protein eksikliği ortaya çıkmadığını, fiziksel olarak mükemmel geliştiklerini ve kansızlık ortaya çıkmadığını belgelediler (3). Bisiklet ergometrisi ile kalp performansları ölçülen köylülerin mükemmel bir kapasitede oldukları bulundu. 100 gram şeker verilerek yapılan yükleme testinde gizli şeker oranı sadece % 3.8'di. ABD'de aynı yaş grubunda bu oran % 21'dir. Papuanlarda erişkin  toplumda şeker hastalığı sıklığı % 0.1 iken, ABD de 10.7'dir. Bu çalışma patatesin nişasta içeriği dolayısıyla şeker hastalığına yol açabileceği veya şeker hastalığını azdırabileceği iddiasını tamamen çürütmektedir.
100 gram patatesi (bir küçük patates) suda haşlar veya fırına pişirirseniz hiç yağ almadan topu topu 78 kalori alırsınız. 
Aynı patatesi yağda kızarttığınızda veya fast food restoranda hamburgerin yanında gelen patatesi yediğinizde aldığınız kalori iki misli artar (166 kalori), ilaveten de 5 gram yağ alırsınız. 
Patatesin içine katı yağ (tereyağı veya margarin) koyarak patates ezmesi veya kumpir yaparsanız 113 kaloriyle ilaveten 4 gr. yağ alırsınız. 
Patatesin en zararlı şekli cips çeşitleridir, kolesterolü yükseltir, kanserojen maddeler içerir ve yüksek tuz içeriği nedeniyle tansiyonu yükseltir. 
16 adet patates cipsi yediğinizde (28 gr) 150 kaloriyle birlikte tam 9 gr yağ, ilaveten 160 mg sodyum alırsınız. Yüksek derecede ısı uygulanan yiyecekler aynı mangalın üzerinde pişirilen et gibi kanser yapıcı heterosiklik aminlerin oluşmasına neden olur. Acrylmadie içiren ambalajlı patates cipslerinin özellikle karsinojenik olduğu bilinmektedir.  
Gördüğünüz gibi sorun patatesin kendisinde değil içine konulan yağda, imalat şeklinde, pişirilme tarzındadır. Katkı eklenmeden fırında pişirilen veya suda haşlanan patates soframızdan eksik etmememiz gereken faydalı bir besindir.  
 
(1) Potato and French fry consumption and risk of type 2 diabetes in women-Am J Clin Nutr 2006: 83:284-90
(2) Diatary Patterns and Diabetes Incidence in the Melbourne Collaborative Cohort Study Am J Epidemiol 2007;165:603-610
(3) Western Diseases: Their Emergence and Previntion. Drs. Hugh Trowell - Denis Burkitt.
06 Eylül 2012 Perşembe / 87222 Kişi Okudu
Yorumlar
Copyright © 2006 - 2024 DoktorMurat.Net, Yasal Uyarı ve Gizlilik, Site Haritasi
Dr.Murat KINIKOĞLU Sağlıklı Yaşam Rehberiniz
İntermed Sağlık Merkezi Teşvikiye cad. No: 63 Nişantaşı Şişli/İstanbul
Tel: 0212 225 06 60 - Faks: 0212 2250895