Sağlıklı insanların düzenli aspirin kullanmasının doğru olmadığını daha önce birkaç kez yazmıştım. JAMA dergisinde geçen ay (19 Aralık 2012) yayınlanan bir araştırma aspirinin başka bir yan tesirini daha gösterdi. Çalışmaya katılan beş erişkinden biri kan sulandırma, ağrı giderici veya ateş düşürücü özelliği nedeniyle düzenli aspirin kullanıyor. 20 yıllık takibin sonunda, orta yaştan sonra ortaya çıkan ve yaşlılıkta körlüğe neden olan maküla dejenerasyonu dediğimiz rahatsızlık (halk arasında sarı nokta hastalığı olarak bilinir) aspirin kullananlarda iki misli fazla görülüyor.  

Düşünmeden, sorgulamadan kabul ettiğimiz önyargılarımız pek çok davranışımızı olduğu gibi “ilaç kullanımımızı” da belirler. (Düşünce sistemimize yerleştirilen bu önyargılar saymakla bitmez.) Komşunuz Fatma Hanım veya Doktor Ali, “Aspirin kanı sulandırır, damarlarınız tıkanmaz” dediğinde hepimizin aklına bir boru gelir, kanın şırıl şırıl aktığını ve sulu-akışkan olduğu için damarımızın da tıkanmayacağını kabulleniriz.   

Ah, keşke her şey bu kadar basit olsa...

Evrimi unutmayın

Dünyamızda, evrimsel süreçte gezegenimizin yaşam koşullarında üreyerek genlerini bir sonraki nesillere aktaracak milyonlarca canlı çeşidi vardır. (Son verilere göre 8 milyon 7 yüz bin canlı türü.) İnsan da bu canlılardan biridir. Bir diğer deyimle, damarlarımızda akan kanın koyuluk-akışkanlık derecesi, milyonlarca yıllık evrimsel sürecin bir neticesi olarak belirlenmiştir. Eğer insanoğluna biraz daha sulu bir kan gerekseydi emin olun hepimizin kanı şu anda daha sulu, daha akışkan olurdu. “Sonuç olarak – özel bir kan hastalığınız yoksa-  hepinizin kanı olması gerektiği kadar –yani mükemmel- akışkanlıktadır.” Gerektiğinden fazla bir kan akışkanlığı (şu anda pek çok insanda olduğu gibi) başta beyin olmak üzere pek çok organda kanamalara neden olur.

Yukarda bahsettiğim çalışma Aspirin hakkındaki ilk olumsuz haber değil…

Dr. John Cleland, yaklaşık on yıl önce yayınladığı çalışmasında aspirin alanların kalp krizi geçirme oranının azalmadığını, aksine ani ölüm oranının arttığını göstermişti (1). Aynı doktor 2004 yılında American Heart Journal dergisinde yayınladığı ikinci çalışmasında kalp yetmezliği olan hastaların aspirin almasının ölüm oranını artırdığını gösterdi (2). Harvard üniversitesi 2005 yılında 40 bin kadın üzerinde yaptığı bir araştırmanın sonuçlarını yayınlayarak düşük doz aspirin almanın kalp krizi riskini azaltmadığını gösterdi (4). Şeker hastalarında aspirinin kalp krizini engellediğine dair çalışmalar olmakla beraber, tam aksini yani hiçbir yararı olmadığını gösteren çalışmalar da vardır (5,6,7).    

ASPİRİNİN DİĞER YAN TESİRLERİNİ HATIRLAYALIM

1-Mide barsak sisteminde kanama yapar (9,11).

2-Ülser ve gastrite neden olur, ince barsakta kanama yapar, divertikülit atağını tetikler (10).

3-Kadınlarda ER/PR negatif meme kanseri riskinde artışa neden olabilir,

4-Böbrek yetmezliği riskinde artışa neden olabilir,

5-Katarakt, işitme kaybı, kulak çınlaması yapabilir (8).

Bu vesileyle bir kez daha tekrar ediyorum. DAHA ÖNCE KALP KRİZİ GEÇİRENLER (ve doktorlarının bir nedenle aspirin kullanmasını önerdiği hastalar) HARİÇ sağlıklı insanların devamlı Aspirin kullanmaları faydadan çok zarar getirebilir.

KAYNAKLAR

1. Preventing Atherosclerotic Events with Aspirin, British Medical Journal, January 12, 2002: 324(103); 71, Dr. John G. F. Cleland.
2. A H J  July 2004;148(1):157-64
3. Prior Aspirin Use and Outcomes in Acute Coronary Syndromes, Journal of the American College of Cardiology, October 19, 2010: 56(17): 1376-85, Jonathan D. Rich, et al.
4. A Randomized Trial of Low-Dose Aspirin in the Primary Prevention of Cardiovascular Disease in Women, The New England Journal of Medicine, March 31, 2005: 352(13); 1293-304, Paul M Ridker, et al.
5. Aspirin for Primary Prevention of Cardiovascular Events in People with Diabetes: Meta-Analysis of Randomised Controlled Trials,British Medical Journal, November 6, 2009: 339; b4531, Giorgia De Berardis, et al.
6. Aspirin Increases Mortality in Diabetic Patients without Cardiovascular Disease: A Swedish Record Linkage Study,Pharmacoepidemiol Drug Safety, December 1, 2009: 18(12); 1143-9, Lennart Welin, et al.
7. Role of Aspirin in the Primary Prevention of Cardiovascular Disease in Diabetes Mellitus: A Meta-Analysis, Expert Opinion on Pharmacotherapy, June 1, 2010: 11(9); 1459-66, Naveed Younis, et al.
8. Analgesic Use and the Risk of Hearing Loss in Men, American Journal of Medicine, March 1, 2010: 123(3); 231-7, Sharon G Curhan, et al.
9. Gastroduodenal Toxicity of Low-Dose Acetylsalicylic Acid: A Comparison with Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs, Current Medical Research and Opinion, November 2009: 25(11); 2785-93, Neville D Yeomans, et al.
10. Evaluation of Small Bowel Blood Flow in Healthy Subjects Receiving Low-Dose        Aspirin, World Journal of Gastroenterology, January 14, 2011: 17(2); 226-30, U. Nishida, et al.
11. Clinical Features of Gastroduodenal Ulcer in Japanese Patients Taking Low-Dose Aspirin, Digestive Diseases and Sciences, November 20, 2009: Junichi Iwamoto, et al.