Gluten, buğdayın içerisinde bulunan bir protein grubudur. Glutensiz gıdalar yeni bir kazanç kapısı açtığı için maalesef “pazarı büyütmek amacıyla” insanlar gereksiz yere korkutulmakta, gluten konusu üzerinde gerektiğinden fazla durulmaktadır. Bazı insanların glutene karşı özel bir hassasiyeti olduğunu, sindiremediklerini ve rahatsız olduklarını kabul ediyorum. İki dilim ekmeği hazmedemiyorsanız, karnınız şişiyorsa veya ishal oluyorsanız siz de de gluten hassasiyeti olabilir. Bunun dışında bazılarının yaptığı gibi tüm şikâyetleri (yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, hazımsızlık v.b.) glütene bağlamak ne kadar doğru olur bilmiyorum?

Gluten hassasiyeti (Çölyak hastalığı) gaz, şişkinlik, hazımsızlık, karın ağrıları ve ishal ile seyreden genetik kökenli bir hastalıktır. Her 1000 kişiden birinde görüldüğü söylense de bazı toplumlarda her elli kişiden birinde görülecek kadar sıktır. Avrupa’da 133 kişiden biri glutene karşı hassasiyet gösterir. Bu kişilerin ince bağırsak villuslarının (minik çıkıntılar) silinmesiyle besin ve demir emilimi bozulur. Gluten hassasiyeti, çocuklarda erken teşhis konulamazsa büyüme geriliklerine, büyüklerde kansızlığa ve kemik erimesine, bayanlarda adet düzensizlikleri ve kısırlığa neden olur. Demir eksikliği anemisi yapar. "Dermatitis Herpetiformis" adını verdiğimiz rahatsızlık da glutene karşımızda cildimizde oluşan döküntülerle karakterize bir hastalıktır. Hastalığın kesin teşhisi ince barsak biyopsisi gerektirir ve oldukça zordur. Buna karşılık hastanın dikkatli dinlenmesi ve kan testi ile % 90 hassasiyetle teşhis koymak mümkündür. Ben şahsen meslek hayatım boyunca üç dört hastaya glüten hassasiyeti teşhisi koydum. Biri 20 küsür yaşında bir gençti, çocukluk yaşlarından beri günde iki üç kez yumuşak dışkıladığını söyledi. Bu durumu o kadar kanıksamış ki ne kendisi ne anne babası doktora gitmek için bir sebep olarak görmemişler. Ben sorunca karın ağrıları da olduğunu söyledi. Bence tanısı daha erken konulsaydı daha boylu poslu bir genç olabilirdi.

Tanıyı kesinleştirince glüteni kestik ve on gün içinde tüm şikayetleri geçti, geldiğinde kendisini çok daha iyi hissettiğini söyledi. Sonuç olarak eğer ekmek başta olmak üzere buğday ürünleri sizde karın ağrısı, ishal ya da yumuşak dışkılama yapıyorsa glüten hassasiyeti olabilir, buğday ve buğdaydan yapılan ürünlerden uzak durun. En az bir aylık bir deneme yapıp, şikayetlerinizin geçip geçmediğini kontrol edin. Hiçbir şikayetiniz yoksa boş yere kendinizi buğday ürünlerinden mahrum etmeyin. Eğer çok şüpheleniyorsanız bir parça kan verip “endomisyum antikoru” baktırın. Çölyak hastalarının % 90’ından fazlasında bu test pozitif çıkar. Testiniz pozitif çıkarsa siz de buğday ürünlerini hayatınızdan çıkarırsınız olur biter.