Her gördüğümde sigarayı bırakmasını rica ettiğim ve her seferinde bir bahane uyduran hastam bu sene değişik bir savla geldi. Gittiği doktor ciğerlerini dinledikten sonra “Bilimsel çalışmalar sigarayı bırakanlarda kanserin tetiklendiğini gösteriyor en iyisi içmeye devam et” demiş. Bu safsatayı bir hastamdan daha duymuştum. Benim karşımda otururken sigarayı bırakmasını isteyen karısına “Bak sonra kanser olursam sorumlu olursun” deyince kadın boynunu bükmüş, tartışma hemen sona ermişti. 

Dostlarım, sigarayı bırakmak kanseri tetiklemez aksine kansere yakalanma riskinizi azaltır. Sigarayı bırakmak kanseri tetikler diyenler haklı olsaydı sigara bırakanların daha çok akciğer kanseri olması gerekirdi oysa çalışmalar aksini gösteriyor, sigarayı bırakmak akciğer kanserinden ölümleri belirgin şekilde azaltıyor (1). Sigarayı ne kadar erken yaşta bırakırsanız o kanser riskiniz o kadar düşer (2). Ne kadar uzun süre içerseniz riskiniz o kadar yüksek olur. 

Sigarayı bırakmanın kanseri tetiklediği yanılgısının nedeni şudur; araştırmalar gösteriyor ki akciğer kanseri olanların bir kısmı teşhis konulmadan önce bir şekilde sigarayı bırakıyorlar. Akciğer kanserli hastaların sigarayı bırakma süreçlerini araştıran Dr. Champling hastaların % 31’inin hiç zorlanmadan sigarayı bıraktığını gösterdi. Bu hastalar büyük ihtimalle vücutlarında sebebini bilemedikleri bazı değişiklikler hissediyor, ters giden bir şey olduğunu fark edince “neme lazım şu sigarayı bırakayım” diyorlar. Hastalığın bu gizli safhasında henüz kilo verme, kanlı balgam, sırt ağrısı gibi şikayetler olmadığı için sağlığını soranlara “gayet iyiyim” diyorlar (Oysa hastalık çoktan başlamış ama farkında değiller.) Bu hastalarda eğer kanser küçük hücreli ise 6.5 ay sonra, küçük hücreli olmayan (non-small cell) tipse 3.5 yıl sonra aşikar kanser ortaya çıkıyor. Kanserin daha önce başladığını göz ardı edenler de “sigarayı bıraktı ondan kanser oldu” diyorlar. Unutmayalım ki kanser öyle üç beş ayda ortaya çıkan bir rahatsızlık değildir, kuluçka süresi bazen yıllar sürer. (Örneğin Pankreas kanserinde, hücresel seviyedeki değişikliklerin hastalık ortaya çıkmadan 19 yıl önce başladığı gösterilmiştir.) 

SONUÇ:

1-Sigarayı kaç yıldır içtiğinizin, ciğerlerinizin ne durumda olduğunun bir önemi yok, sigarayı bırakırsanız her şekilde karlı çıkarsınız, sağlığınızda olumlu değişiklikler olur en azından kötüye gitmezsiniz. 

2-Sigarayı bırakmak gelecekte akciğer kanseri olmayacağınız anlamına gelmez. Ancak riskiniz kesinlikle daha azalır. 

3-Sigarayı birden bırakmak akciğer kanserine neden olmaz aksine akciğer kanserinin bulgusu olabilir. 30 yıl günde bir paket sigara içtikten sonra birden içinizden sigarayı bırakmak geldiyse -şikayetiniz olmasa bile- düşük doz akciğer tomografisi yaptırarak ciğerlerinizin ne durumda olduğuna baktırmanız iyi olur. 

(1) Stacey A. Kenfield, Smoking and Smoking Cessation in Relation to Mortality in Women. JAMA 

May 7, 2008, Vol 299, No. 17  

(2)U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking: A Report of the Surgeon General. Atlanta, GA: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2004.