OYA AYDOĞAN'IN AORT DAMARI NEDEN YIRTILDI?

Kendisine acil şifalar diliyorum, dün sabah televizyonlarda sanatçı Oya Aydoğan'ın aort anevrizması nedeniyle acil ameliyata alındığı haberi vardı. Metroda yanımda oturan kadının arkadaşına “Patates boğazına takıldığı için aortu yırtılmış” dediğini duydum. Gazetelere beyanat veren meslektaşlarım esas nedenin tansiyon yüksekliği olduğunu söylemişler. Hem patatesin onurunu kurtarmak hem de esas sebebin tansiyon yüksekliği değil yanlış beslenme olduğunu açıklamak için bir yazı yazmak şart oldu.   

Bildiğiniz gibi “aorta” kalbimizden çıkan en büyük damar, benzetecek olursak şebekenin en kalın borusu, şehrin ana caddesidir. Aort damarımız da aynı kalp damarlarımız gibi kötü beslenmeden etkilenir, ön sayfadaki resimde gördüğünüz gibi çeperinde biriken kolesterol plaklarıyla sertleşir, elastikiyetini kaybeder ve zaman içinde anevrizma adını verdiğimiz balonlaşmalar ortaya çıkar. Öksürmek, ıkınmak, ani stres, aşırı yağlı bir yemek gibi tansiyonu yükselten bir neden tetiği çeker ve bu baloncukların (anevrizmanın) yırtılmasına neden olur. Bir kişinin damar yapısı sağlamsa tansiyon istediği kadar yükselsin aort yırtılmaz. 

AORTA YIRTILMASI EN ÇOK HANGİ BESİN MADDESİNİ YİYENLERDE GÖRÜLÜR?

Aort anevrizması hayati riski olan acil ve ciddi bir sağlık sorunudur. Hastaların % 85’i hastaneye ulaşamadan hayatlarını kaybeder (1). Size verdiğim tüm bilgileri bilimsel çalışmalara dayandırdığımı biliyorsunuz. ABD’li bilim adamları hangi besin maddesinin aorta anevrizmasına neden olduğunu bulmak için tam 3 milyon kişiyi takip ettiler ve aorta anevrizmasının grafikte gördüğünüz gibi en çok ET YİYENLERDE ortaya çıktığını buldular (1). Araştırma ne kadar çok et yenilirse riskin o kadar arttığını gösterdi. Etten sonra en zararlı ikinci besin grubu ise fast-food tarzı beslenme. Buna karşılık kabuklu kuru yemiş, sebze, meyve ile beslenenlerdeyse risk düşüyor. Şüphesiz aorta anevrizmasının tek sebebi kötü beslenme değil, sigara içmek de en büyük risk faktörlerinden biridir. En çok tehlike altında olan kişiler 65 yaşın üzerinde sigara içen, fazla kilolu hastalardır (2). 

Dostlarım, size istediğiniz kadar et yiyebilirsiniz diyen doktorlara inanmayın, bunca yıldır okuduklarıma ve tecrübelerime dayanarak şunu kesinlikle söyleyebilirim sigara içmeyen ve bitkisel  beslenen bir insanda kesinlikle aorta anevrizması olmaz. Damarlarınızın kolesterol plaklarıyla sertleşmesini ve balonlaşmasını istemiyorsanız sigara içmeyin, et başta olmak üzere hayvansal besinlerden uzak durun. 

(1) K. Craig Kent, Analysis of risk factors for abdominal aortic aneurysm in a cohort of more than 3 million individuals. Journal of Vascular Surgery. September 2010Volume 52, Issue 3, Pages 539–548 

(2) Craig Fleming, Screening for Abdominal Aortic Aneurysm: A Best-Evidence Systematic Review for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med. 2005;142(3):203-211.