Pankreas kanserinin erkeklerde ve kadınlarda görülme şansı eşittir. Hastalık yayılırken hiç bir belirti göstermez. Çok sessiz yayılır. Kanser ancak yakın sinirlere yayıldığı zaman hasta acı hissetmeye başlar ki ondan sonra yapacak fazla bir şey yoktur. Buna ek olarak pankreas kanseri için rutin bir tarama testi de yoktur. Pankreas kanserli hastaların %50 sine teşhis konulduğunda diğer organlara sıçrama (metastaz) vardır. 

Pankreas kanseri en çok hangi yaşlarda görülür?
Pankreas kanseri bir ileri yaş hastalığıdır. Genellikle 60- 65 yaş sonrası insanlarda daha sık görülür. Hastaların % 95i 55 yaşının üzerindedir. Buna karşılık 21 yaşında pankreas kanseri olan da vardır.

Pankreas kanserinin belirtileri nelerdir?

Pankreas omurganın uzağında bulunur. Etrafında baskı yapacak başka bir organ olmadığından erken dönemde belirti göstermez. Eğer tümör pankreasın başında ise, sarılığa yol açabilir ki bu erken teşhis için kolaylık sağlar. Bu vakalarda göv ve cilt renginde sararma, koyu renkli idrar, göz aklarının sararması ya da derinin turuncuya kaçan bir renkte olması teşhisi kolaylaştırır.

Pankreas kanserinden kurtulma şansı nedir?

Kanser sadece pankreasta ve komşu salgı bezlerinde ise onlar dışarı çıkarılır ve kemoterapi uygulanır, bu vakaların 5 yıl yaşama şansı yüksektir. Ama eğer pankreastan sıçramış ve karaciğere ve diğer salgı bezlerine atlamışsa kurtulma şansı azalır. Diğer organlara sıçrama olan vakalarda 5 yıllık yaşam şansı %1 den daha azdır. Buna karşılık Amerika’da pankreas kanseri olup tedaviden sonra uzun süre yaşayan multimilyarderler olduğunu biliyorum. Örneğin Apple Bilgisayarların CEO’su Steven Jobs 2004 yılında pankreas tümörü nedeniyle ameliyat edildi ve 2010 yılı itibariyle hala işinin başında ve sıhhatli. Tabi bunu söylerken tüm kanserlerde olduğu gibi pankreas kanserlerinin de hızlı ve yavaş ilerleyen cinsleri olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Pankreas kanseri genelde geç belirti gösteren bir kanser olduğu için vakaların çoğu teşhis edildiklerinde ameliyat  şansını kaybetmiş oluyorlar. Ameliyat şansı olan hastalarda başarılı bir ameliyattan beş yıl sonra hastaların % 9u hayatta kalıyor. Eğer bu hastalara ameliyattan sonra kemoterapi uygulanırsa (gemcitabine) bu oran % 20ye çıkıyor. (23.03.2010)  

İnsanlar pankreas kanseri olursa ne yapmaları gerekir?

İlk önce kanserin belirlenmesi, teşhisin kesinleştirilmesi için doktora gidilmelidir. Sonra eğer doktor tümörün ameliyat edilemez olduğunu söylerse ikinci bir doktora gidilmeli, bir fikir daha alınmalıdır.

Pankreas kanseri için risk faktörleri nelerdir?

1-Genetik yatkınlık önemlidir.
2-Sigara içenlerde daha çok görülür, 
3-Şişman olanlarda daha çok görülür, 
4-Şeker hastalarında daha çok görülür, 
5-Pankreatit dediğimiz pankreas bezi iltihabı geçirenlerde daha çok görülür. 
6-Spor yapmayanlarda daha çok görülür,
7-Metal cilalama işleri gibi kimyasal maddelere ve zehirli ilaçlara maruz kalanlarda daha çok görülür.
8-Karaciğer sirozu olanlarda daha çok görülür.
9-Taş ve benzeri nedenlerle önceden safra kesesi alınanlarda daha çok görülür.
10-Alkoliklerde daha çok görülür.
11-Et ve yağ  tüketimi fazla olanlarda çok görülür.
ığı pankreas kanserinin nedenleri arasında sayılabilir. Ama %60 %70 şanssızlıktan kaynaklanır. (Bir diğer deyimle piyango.)
12-Hepatit B enfeksiyonu geçirenlerde daha çok görülür. 
Dikkat yukarıdakilerden biri size uyuyorsa hemen telaşlanmayın, her yağlı yiyenin veya her safra kesesini aldıranın pankreas kanseri olmayacağı açıktır. Yukarıdakiler sadece risk artırıcı faktörler olarak kabul ediliyor.

Pankreas kanseri genetik midir?

Pankreas kanserinde genetik geçiş önemlidir. Vakaların %10 %15’inde genetik yatkınlığın rol oynadığı düşünülmektedir. Buna rağmen ailesinde hiç pankreas kanseri olmayan kişilerde de görülebilir. Ailede olması demek illa kanser olunacağı anlamına da gelmez. Eski ABD başkanı Jimmy Carter kendi ailesinde pankreas kanseri olmayan tek kişiydi. Annesi babası ve tüm kardeşleri pankreas kanseriydiler. Pankreas kanserinde Palladin geninde bir mutasyon tesbit edilmiştir. Ailesinde iki kişiden fazla pankreas kanseri olanların kendilerinde genetik test yaptırmaları yararlı olabilir. Amerikada gen testi pozitif olması nedeniyle pankreasları erken dönemde alınan ve bu şekilde kanserden korunan hastalar vardır.  
Eğer belirti yoksa kanser sıçramadan nasıl anlaşılabilir?

Yıllık fiziksel muayeneye gidilmelidir. Sağlığınızda sıradan olmayan bir şey olduğunda dikkate almanızı öneririm. Karın bölgenizde açıklanamayan bir ağrı hissettinizde, sarılıkta, idrar renginin koyulaşması halinde doktora gitmelisiniz. Aynı zamanda ailede pankreas kanseri varsa bunu mutlaka doktorunuza söylemelisiniz. Yukarıda bahsettiğim gibi ailenizde iki kişiden fazla pankreas kanseri varsa genetik test yaptırabilirsiniz.

Risk altında olan birinin yapması gereken daha önemli şeyler varmıdır?

Evet. Doktorunuza anneniz babanız ya da 1. dereceden akrabalarınızın pankreas kanseri olduğunu mutlaka söylemelisiniz. Akrabalarında pankreas kanseri olanlar her yıl sonografi ile kontrolden geçirilebilir. Gene de bu kontrol herşeyi önlemez, sonografi çektirdikten üç ay sonra pankreas kanseri olmayacağınızın bir garantisi yoktur.

Ne zaman Tomografi çekmeli?

Kanser antijeni CA 19-9, pankreas kanseri olan kişilerde artar. (Sırf pankreas kanserini gösteren özel bir test değildir.) Eğer hastada sarılık varsa ve hasta 60’ındaysa ve bu antijen yüksekse pankreas kanseri çıkma olasılığı yüksektir ve karın bölgesinin tomografisi çekilmelidir. Pankreasın endoskopi ile mideye girilerek ultrasonla incelenmesi de teşhisde yararlı sonuçlar verebilir. 

Pankreas kanseri riskini azaltmak için ne yapalım? (İlgili makaleyi okuyunuz.)