“Bir makinaya girsem içimde ne var ne yok belli olsa!...” veya “Bir kan versem kanser miyim değil miyim anlaşılsa!...”

Her hasta açıkça söylemese de böyle bir mucize tetkikin ümidini taşır. Keşke teknoloji bu kadar ileri olsaydı, keşke bir kan alarak veya bir makinaya sokarak tüm hastalıklarınızı bulabilseydik. Bellki yüz yıl sonra kan vermenize bile gerek kalmayacak, parmağınızı bir deliğe sokarak veya gözünüzü bir merceğe dayayarak bazı sağlık sorunlarınızı öğrenebileceksiniz ama şu an için böyle bir mucize tetkik yok. Modern teknoloji, hastasının sorunlarını dikkatle dinleyen bir doktordan daha ileri bir teşhis aleti bulamadı.

önce Ticaret

Kurnaz tüccarların mallarını bire bin katarak övmesi gibi modern tıp da makinelerini ve teşhis metodlarını bire bin katarak övmeyi adet haline getirdi. Yeni teşhis metotları piyasaya sürülürken avantajları anlatılıyor ama risklerinden bahsedilmiyor. Normalde kanser tedavisinin takibinde işe yarayan bazı testler sanki kanser erken teşhis testleriymiş gibi lanse ediliyor.

Journal of Medical Screening dergisinde konuyu işleyen Dr. Nicholas Wald’a göre tomografinin yaydığı şua kanser riskini artırabiliyor.

Lüzumsuz tomograf yaptırmanın zararları:

1.Vücudunuza yüksek dozda şua alarak kanser riskinizi artırırsınız.

2.Tomografiye alınan hasta bir şüphe ile alınır. Bazen hekimler hastayı ikna etmek için korkularını körüklerler. “Hım.. baş ağrınız beyindeki tümöre ait olabilir. Tomografi yapılmadan kesin bir şey söyleyemeyiz...” Cümlesini duyan hasta sonuç eline verilene kadar geçin iki üç günü uykusuz geçirir. Ne kadar baskılarsa baskılasın en kötü ihtimal şuur altına gelip takılır. Karısıyla ve çocuklarıyla vedalaşanı çok görmüşümdür. Tetkik sonrası uzun dönemli depresyona giren pek çok hasta vardır.

Hiçbir şikayeti olmayan bir kişinin “sadece tarama amaçlı” tüm vücut tomografisi veya kısmi tomografi yaptırması doğru değildir.

Bildiğiniz gibi herhangi bir nedenle röntgen çektirdiğimizde veya tomografi, mamografi, anjiyografi gibi tetkikler yaptırdığımızda vücudumuz zararlı röntgen ışınlarına maruz kalıyor. (örneğin sık yapılan mamografilerin meme kanserini tetiklediğine dair bilgiler var.) Tabi ki bir hekim önerisi ile ve gerçekten ihtiyaç olduğunda bu tetkikleri yaptırmamız gerekir ama şurası bir gerçek ki ülkemizde bazı tetkikler gereğinden fazla isteniyor. Bazen de hastalar tetkik yaptırmak için ısrarcı oluyor. Bu yüzden yukarda saydığım tetkikleri yaptırırken bir yandan da şua aldığınızı sakın unutmayın...

Amerika’da her yıl 20 milyon yetişkinin ve 1 milyon çocuğun lüzumsuz yere tomografi yaptırdığı biliniyor. Bizim ülkemizde kaç kişiye lüzumsuz tomografi yapılıyor? Bir milyon? On milyon?

CT tomografiler basit röntgen tetkiklerine kıyasla çok daha fazla şua yayarlar (50-200 kez daha fazla) Amerikada önümüzdeki 20-30 yıl içinde ortaya çıkacak kanserlerin %1.5-2 sinin nedeni çekilen tomografiler olacak.

çocuklar radyasyona bağlı kanserlere karşı daha hassastırlar bu yüzden onların tetkiklerinde daha dikkatli olmak gerekir. İki kez CT scan çektirdiğinizde Japonyada atılan atom bombasına 2.5 km uzakta bir kişi kadar radyasyon alırsınız. CT Tomografilerin kanser riski yaş küçüldükçe daha artar, yaş büyüdükçe azalır. En büyük risk genç bayanlarda görülür. Kalp hastalığından şüphelendiğimiz her kişiye CT koroner anjiyografi öneremeyiz. öncelik daha zararsız olan efor testinde olmalı. Bulgular çok kuvvetli ise ayırıcı tanı için radyasyon riski gözardı edilerek CT tomografi yapılabilir.

Sonuç olarak eğer doktorunuz şüphelendiği belirli bir hastalığın kesin teşhisini sağlamak için tomografi istediyse tabi ki yapılmalıdır, ancak akciğerlerime bir baktırayım bir şey varmıymış diyerek tomografi çektirmek veya arasıra başım ağrıyor bir beyin tomografisi çektireyim demek doğru değildir.