Hapşırık, diyafragma, göğüs ve karın kaslarımızın istem dışı-refleks kasılmasına bağlı olarak akciğerlerdeki havanın büyük bir hızla (yaklaşık saatte 160 kilometre ) dışarı atılması olayıdır. Aynı anda istesenizde istemesenizde gözlerinizi kaparsınız. Hapşıran kişiye “Çok yaşa” denilmesinin nedeni eskiden hapşırma sırasında kalbin durduğuna inanılmasıydı ama günümüz teknolojisi ile böyle bir şey olmadığını biliyoruz...  

         Evrimin bize (ve diğer memeli hayvanlara) kazandırdığı hapşırma yeteneği sayesinde burun, boğaz gibi üst solunum yollarındaki rahatsız edici het türlü maddeyi dışarı atarız. Bu yolla yemeğinize döktüğünüz karabiberden tutun polen, bakteri, toz gibi yüzlerce irritan maddenin ciğerlerimize inmesi engellenmiş olur. Köpek, kedi gibi evcil hayvanların veya at, inek gibi büyükbaşların hapşırdığını görmüşsünüzdür, onlar bizden farklı olarak burunlarından hapşırırlar. (Köpeğimizin hapşırma işini burun temizliği için kullandığına şahidim, o esnada yakınındaysanız yandınız...)

         Hapşırık genellikle burunda oluşan bir karıncalanma duygusunu takiben başlar. Ağzını açmış, “ha, ha, ha...” diyip bir türlü hapşuramayan insanların çaresizliğini sizde görmüşsünüzdür. Burunlarında hissettikleri karıncalanma duygusunu hapşırarak bitirmek, başlayan işlemi mutlaka sona erdirmek isterler. Kısmi felç sonrası hapşırma yeteneklerini kaybeden hastalarla ile ilgili bir makale okumuştum. Burunlarında karıncalanma hissetmelerine rağmen bir türlü hapşıramıyan hastalar –altı ay kadar sonra- hapşırma yeteneklerine yeniden kavuştukları için çok mutlu olduklarını söylüyorlardı.   

         İnsanların yaklaşık yüzde otuzunun güneşe bakınca hapşırdıklarını biliyor musunuz? Aslında yalnız güneş değil her türlü parlak ışık hapşırmaya neden olabilir. Sinema, konser, tiyatro gibi karanlık ortamlarda hapşırmaya başlayanlar sahnenin parlak ışığından etkilenen kişilerdir. Meraklısı için not; hapşırıkla ışık arasındaki bu ilişki, burundan ve gözden ayrı ayrı yollarla beyne ulaşan sinir hüzmelerinin çarprazlaşma yapması ile izah ediliyor.

        Aralık 2008 de Royal Society of Medicine dergisinde bir makale yayınlandı. İngiliz araştırmacılara göre sinir huzmelerindeki bu çarprazlaşma yalnız ışıklı değil sex duygusu ile de ilgili, şöyle ki bazı insanlar akıllarına seks getirince hapşırıyorlarmış. Daha öncede orgazm sonrası şiddetli hapşırık nöbetleri başlayan bir adamın hikayesi makele edilmişti. 

 

Çok hapşırıyorum ne yapayım?

1.     Öncelikle dert etmeyin, hapşırık önemli bir hastalığın veya şiddetli bir gribin habercisi değildir.

2.     Parlak ışığın hapşırık başlattığını fark ettiyseniz, güneşe ve parlak ışıklara bakmayın, sinema tiyatro gibi yerlerde hapşırıyorsanız yanınızda güneş gözlüğü taşıyın.

3.     Arka arkaya gelen sabah hapşırıkları “allerjik rinit” dediğimiz rahatsızlığın belirtisi olabilir. Birlikte koyu renkli burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük şikayetleriniz varsa bir KBB veya allerji uzmanı ile görüşebilirsiniz.