Karaciğer enzimleri olarak bilinen ve sıkça kullanılan enzimleri hatırlayalım:

SGOT (=AST):  Serum Glütamik Oksalasetik Transaminaz :

SGPT (=APT): Serum Glütamik Pirvik Transaminaz

GGT: Gama Glutamik Transpeptidaz.

            Karaciğer enzimlerindeki yükselmenin üç ana nedeni vardır. 1) Düzenli alkol kullanımına bağlı karaciğer yağlanması bizim ülkede batı ülkelerine göre daha az görülür. 2) Geçirilmiş karaciğer enfeksiyonlarına (hepatitlere) bağlı enzim yükselmeleri ve 3) Kötü beslenmenin neden olduğu karaciğer yağlanmasına bağlı enzim yükselmeleri. Bizim toplumda nerdeyse her on kişiden birinin karaciğer enzimleri yüksek çıkar ve çoğu kötü beslenmeye ve aşırı kiloya bağlıdır. Hafif yükselmeleri dert etmemek ancak önlem almak gerekir. Örneğin üst limit 35 iken değerinizin 45 çıkması çok önemli olmamakla birlikte beslenmenize dikkat etmeniz gerektiği anlamına gelir. Çocukluğunuzda geçirdiğiniz basit bir ateşli hastalık tüm hayatınız boyunca karaciğer enzimlerinin yüksek seyretmesine neden olabilir. Keza fark etmeden geçirdiğiniz hepatitler (Hepatit A, B ve C) karaciğer enzimlerindeki hafif yükselmenin nedeni olabilir.

1.      Karaciğer enzimlerinin normalin birkaç katı yüksek çıkması çok daha önemlidir. Örnek olarak GOT değerinizin 35 değilde 180 çıkması karaciğerinde üzerinde durulması gereken bir sorun olduğunu gösterir.

2.      Karaciğer enzimlerinin her ölçümde gittikçe yükselmesi de önemlidir. Örneğin ilk ölçüm 45 iken üç ay sonra yaptığınız ikinci ölçümün 90 çıkmasını önemseriz.    

Karaciğer enzimlerim yüksek çıktı ne yapayım?

         Aşağıdaki önerileri, yukardaki hastada olduğu gibi herhangi bir şikayeti olmadığı halde karaciğer enzimlerinde hafif yüksek çıkan hastalar için yazdım.  

1.      Laboratuara gidip yeni bir kan numunesi vererek Anti HAV total, Anti HBs, HbsAg ve AntiHCV ölçümlerini yaptırın. Bu tetkikler geçmişte Hepatit A, B ve C geçirip geçirmediğinizi anlamamıza yarayacaktır. Bunlardan birinin geçirilmiş olması karaciğer enzimlerindeki hafif yükseklemeyi açıklar.

                  -Hepatit A geçirmiş olmanızın bir önemi yoktur. Bu ülkede 40 yaşını aşan kişilerin yüzde doksanı hepatit A geçirmiş oluyor. Bir yıl sonra karaciğer enzimlerini tekrar ettirin.

                  -Hepatit B ve C geçirmiş olmanız önemlidir. Doktorunuz yapılacaklar konusunda sizi aydınlatacaktır.

2.      Karaciğer enzimleri yüksek çıktığında bir seferlik “Üst batın sonografisi” yaptırarak karaciğerin durumuna bakmak iyi olur. Ultrasonografide enzim yüksekliğini izah edecek bir sorun görülebilir. En çok karaciğerde yağlanma görülür.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Karaciğer yağlanması varsa  

                  1.Doktorunuza danışarak başta vitaminler olmak üzere ilaçlarınızdan azaltılabilecek olanları kaldırın. Mümkün olduğu kadar az ilaç kullanmaya dikkat edin.

                  2.Kilo kaybı ve egzersizin karaciğer yağlanmasını azalttığını ve enzim seviyelerini düşürdüğünü gösteren çalışmalar vardır. Diyet yaparak ideal kilonuza inin.

                  3.Alkolü azaltın veya tam olarak kesin.

                 4.Şekerli ve unlu yiyeceklerden uzak durun, şeker hastalığınız varsa açlık ve tokluk şekerlerinizin tam olarak kontrol altında olduğundan emin olun.

                 5.Et, tavuk eti, peynir, yoğurt, tüm hayvansal yiyecekler doymuş yağ içierir ve karaciğer yağlanmasını artırır. Yağlı yiyeceklerden ve yağda kızartılmış yiyeceklerden uzak durun.

                  6.Meye ve sebze tüketiminizi artırın.

                  7.Kan trigliserid seviyenizin normal sınırlar içinde olmasına dikkat edin.                                    

                  8.Doktor kontrolü altında yılda bir kez karaciğer enzimlerine baktırın.