Hastam Necla Hanım, arkasında bıraktığı 81 yıla rağmen kendi işini kendi görebilen oldukça dinç bir bayan. Beslenmesine çok dikkat ediyor, ilaçlarını hiç aksatmıyor. Anne babasından aldığı mükemmel genetik yapıyı da bildiğim için yakın zamanda önemli bir sağlık sorunu olacağını düşünmüyorum. Tek bir korkum var; düşmesi.

            Necla Hanım çocuklarının tüm ısrarına rağmen yalnız yaşamakta ısrar ediyor. Direndiği tek konu yalnız yaşamak değil, iki kez takılıp düşmesine rağmen evindeki halıları kaldırmak istemiyor. “Ölümden korkmuyorum,”diyor ve gülerek ekliyor, “Ben ölene kadar evimin düzenine ve eşyalarıma karışamazsınız.”

            Necla hanımla anlaşamadığımız bir diğer konu yeteri kadar egzersiz yapmaması. Yürüyüş yapma imkanı olduğu halde ihmal ediyor, bu da kemiklerinin her geçen yıl daha da zayıflamasına neden oluyor. Bundan birkaç yüz yıl önce, şehirlerimiz apartmanlarla dolmamışken hem bedensel olarak daha çok çalışıyor hem de daha çok yürüyorduk. Geçenlerde televizyonda Karadenizin dağ köylerinde altmış-yetmiş yaşındaki insanların sırtlarına yükledikleri çalı çırpı demetlerini evlerine taşıdığını gördüm. Daha iyi bir egzersiz olamaz. Çalışan, kaslarını kullanan yaşlı insanların kemikleri sağlamlığını kaybetmez. Bir apartman dairesine hapis olanlar içinse tehlike büyük.

            “Hareketsizlik” kemik erimesi yapması dışında, vücudun kas/yağ oranını bozduğundan öbür tarafa gitmeyi kolaylaştıran faktörlerin başında geliyor. İster evinizde tembellik yapın, ister ağır bir ameliyat sonrasında uzun süre yatın, hareketsiz kaldığınız anda kemikleriniz, kaslarınız erir, vücudun yağ ve su dengesi bozulur. Bağışıklığınız azaldığından kalça kırıklarının yanında basit grip enfeksiyonlarına karşı savunmasız hale gelirsiniz.

            Kemikleri ve kasları zayıflamış insanlar için en büyük tehlike “düşmektir.” İstatistikler 65 yaşın üzerindeki insanların üçte birinin yılda bir kez düştüğünü ve bu düşmelerin önemli sağlık sorunlarına neden olduğunu göstermiştir.

            Ayakta dik durmamızı sağlayan, düşmemizi engelleyen “denge duygusu” en önemli duygularımızdan biridir. Ne yaparsak yapalım yaşımız ilerledikçe denge duygumuz zayıflar. Denge duygusu azalmış kişiler pantolon veya eteklerini giyerken tek ayak üzerinde durmakta zorlanır, bir yerlere tutunmak zorunda kalırlar.

            Şimdi denge duygunuzu sınayacak bir test yapalım. Ayakkabınız ayağınıza geçirip ayağa kalkın. Sonra ellerinizi göğsünüzde kavuşturup ayaklarınızdan birisini havaya kaldırın. Gözlerinizi kapayarak saymaya başlayın.

            Kollarınızı açtığınız anda veya yerdeki ayağınızın üzerinde ileri geri oynadığınız anda test sona eriyor.    

20-49 yaşları arasında: 24-28 saniye kadar durmanız gerekir.

50-59 yaşları arasında: 21 saniyeden fazla duruyorsanız aferin.

60-69 yaşları arasında: 10 saniyeden fazla duruyorsanız sınıfı geçtiniz.

70-79 yaşları arasında: 4 saniyeden fazla duruyorsanız pekiyi.

80 yaşın üzerinde: muhtemelen hiç duramazsınız, ikiye kadar sayıyorsanız harika...

            Denge gücümüze geliştirmek ve düşmemek için...

Bizi ayakta tutan, dizlerimizin dik durmasını sağlayan bacak kaslarımızı güçlendirmeliyiz. Bunun için oturduğunuz yerde, örneğin akşam televizyon seyrederken ayaklarınızı öne doğru uzatıp bacağınızın üstündeki kaslar acıyana kadar tutmaya çalışın.

2.         Dişlerinizi fırçalarken, yemek yaparken, bulaşık yıkarken, bir ayağınızı kaldırarak    dengede durmaya çalışabilirsiniz. (Kaş yapalım derken göz çıkarmayalım, düşüp bir       yerinizi kırmayın.)

3.         Düzgün bir zeminde, bir hat üzerinde, bir ayağınızı diğerinin tam önüne getirerek     yürümeye çalışın. (Ayağınızın burnu diğer ayağınızın topuğuna gelecek şekilde,  çocukken oyuna kim başlayacak diye karar vermek için yaptığımız gibi) .

Sağlam bir sandalyeye oturun, ellerinizi göğsünüzde kavuşturun, ayağa kalkıp tekrar oturun. Bu hareketi en az on kez tekrar edin.

Bilek kaslarını ve tendonları güçlendirmek için ayak topuklarınızda yürüyün sonra parmak uçlarınızda yürüyün.