İyot minerali volkanik kayalarda, toprakta, suda ve deniz suyunda bulunur. İyot ihtiyacımızı iyot zengin topraklardan çıkan suyu içerek veya bu topraklarda yetişen hayvanların et süt ve yumurtasını yiyerek karşılarız. Türkiyenin bazı yörelerinde toprak ve içme suyunda bulunan iyot miktarı olması gerekenden düşüktür. Karadeniz illerimizde, yağmur ve sellerin topraktaki iyotu denize taşıması nedeniyle toprağın iyot değeri düşmekte bu nedenle guatr daha sık görülmektedir. Yapılan bir çalışmaya göre en çok guatr görülen dört ilimiz sırasıyla Trabzon, Malatya, Bayburt ve Kastamonu’dur. 

            Normal bir erişkinin günde 150uq üzerinde iyot alması gerekir. Gebeler ve emziren annelerin iyot ihtiyacı daha fazladır. Hamile kadınların yeteri kadar iyot almaması düşük ve ölü doğuma, bebekte doğumsal anormalliklerin oluşmasına ve zekâ geriliğine (kretenizm) neden olabilir. İyot eksikliği yanlız guatr hastalığına değil bayanlarda memede fibrokistler oluşmasına, mide kanseri riskinde artamaya da neden olur.

İyot eksikliği aç

 

ısından riskli olan kişiler:

1-Balık ve deniz ürünleri yemeyenler

2-Vejeteryan diyet uygulayanlar

3-İyotlu tuz kullanmayanlar veya rahatsızlığı nedeniyle tuzsuz diyet uygulayanlar

4-İyot açısından fakir bölgelerde yaşayanlar

 

İyot almak için ne yapalım?

            İyot açığını kapamanın yollarından biri "iyotlu tuz" kullanmaktır. Bu yüzden evinize aldığınız tuzun iyotlu olduğundan emin olun. Tuzu naylon torbasının içinde değil ağzı kapalı ışık almayan bir kutuda saklayın. Kaynama sırasında iyotun yaklaşık % 50si kaybolur, bu nedenle yemeğin tuzunu piştikten sonra ilave edin. Tuzun fazlası zararlı olduğundan iyot alacağım diye tuz miktarını artırmanızı önermem. Tuzsuz veya az tuzlu diyet yapan biri için en iyi iyot kaynağı balıktır. Haftada iki gün balık yerseniz yeteri kadar iyot alırsınız.

 

Guatr, tiroid bezinin hormon üretimi için gereken iyotu bulamamasına bağlı olarak büyümesi halidir. Sigara içenlerde, tiroid hormonu üretimini engelleyen tiyosiyanat maddesi arttığı için guatr daha sık görülür.