Televizyonlarda ki “kolesterol düşüren yoğurt” reklamlarını soran e-mail’leri görünce bu konuyu yazmaya ve (sizin için kendimi feda edip) yoğurdu denemeye karar verdim. Bildiğiniz gibi içine çeşitli maddeler katılarak belirli rahatsızlıkların tedavisinde veya önlenmesinde kullanılan bu tür gıdalara “fonksiyonel gıdalar” adı veriliyor. Fonksiyonel gıda pazarı bütün dünyada büyük bir hızla büyüyor. Bizim ülkemizde komik bir durum var; “ilaç reklamı yapmak yasak” ama “ilaçlı yiyecek” reklamı serbest. Bu yüzden hazır olun, çok yakında seks gücünü artıran, kansere, kelliğe, romatizmaya hatta mayasıla iyi gelen yiyecekler de piyasaya çıkacak. Uzun ve sıhhatli yaşamak için yapacağınız tek şey markette ki raflardan derdinize deva “ilaçlı yiyecekleri” seçip afiyetle yemek olacak!.

            Herhangi bir yiyeceğin veya ilacın uzun vadede bünyemize yararlı olup olmadığını nasıl anlarız? 100 yaşına kadar yaşayan dedenizin her gün bir kaşık bal yemesi, bal yediği için uzun yaşadığı anlamına gelmez. Başta genleri olmak üzere pek çok faktör dedenizin yaşam süresini etkilemiş olabilir. Bu yüzden gerek vitaminlerin gerekse gıdaların yararlı etkilerini (ve zararlarını) anlamak için birkaç bin kişinin katıldığı ve çok uzun yıllar-bazen on yıllar- süren mukayeseli araştırmaların yapılması gerekiyor. Bu araştırmalar; takdir edersiniz ki büyük maliyetler gerektiriyor. Bu yüzden bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin piyasaya sunulan bir ilacı (veya yoğurdu) gerçekten yararlı mı diye sınama gücü yok. O zaman ne yapacağız? Yurt dışında yapılan araştırmalara bakarsınız diyeceksiniz ama bu tür araştırmaların büyük kısmı sponsor desteği ile yapılıyor. üstelik sponsorlarda büyük ölçüde ilaç firmaları veya üretici firmalar oluyor. “Doktor lafı uzatma yoğurdu yiyelim mi yoksa yemeyelim mi?”dediğinizi duyar gibiyim. İşte araştırmamın sonuçları: 

GERçEKTEN KOLESTEROLü DüŞüRüYOR MU?

            Kolesterol düşüren yoğurtlarda ki “stanol” maddesi ay çekirdeği, fındık, badem, susam gibi yemişlerle zeytinyağı, mısır yağında doğal olarak (az miktarda) bulunuyor. Etkili olabilmesi için günde 1-3 gr. Alınması lazım işte bu yüzden yoğurta katıp veriyorlar. 

Konuyla ilgili yayınlar, stanol’ içeren yoğurtların LDL kolesterol dediğimiz kötü kolesterolü, 21 günlük kullanım sonucunda %9-10 kadar düşürdüğünü gösteriyor. Literatürde “stanol kolesterolü düşürmüyor” diyen bir yayın göremedim. Yoğurdu denemeye başlamadan önce LDL kolesterolüm 142 mgr./dl.çıktı ve 21 günlük yoğurt kürünün sonunda 130 mgr./dl’ye düştü (kötü kolesterolde %8.5 azalma).

YAN TESİRİ VARMI?

            1995 yılından beri piyasada olan bu ürünlerle ilgili-çok nadir görülen ishal dışında-herhangi bir yan tesir bildirilmemiş. Bitkisel kaynaklı olan bu madde etkisini kolesterolün bağırsaklardan emilmesini engelleyerek yapıyor. Üretici firmalar “Stanol bağırsaklardan emilmediği için vücuda hiçbir zararı yok” diyorlar ama “vücuda faydalı başka maddelerin ve vitaminlerin emilmesini de engelleyip engellemediği” sorusuna kesin bir cevap veremiyorlar. Nitekim bir başka grup olan bitkisel “sterol” içeren yoğurt ve benzeri gıdaların aynı zamanda vitamin E ve Beta Karotenlerin emilmesini de önlediğini gösteren yayınlar var. Ben de stanol katkılı yiyeceklerin de bilemediğimiz bazı yararlı elementlerin emilimini azaltabileceğini düşünüyorum.

KOLESTEROL DÜŞÜREN YOĞURTLARI KİMLER YEMELİ?

            1.Kalp damar hastalığınız varsa, enfarktüs geçirdiyseniz, anjiyoda veya diğer tetkiklerde kalp damarlarınızda yağlanma veya tıkanıklık tespit edildiyse ve  kolesterolünüz yüksekse katkılı veya katkısız hiçbir şekilde yoğurt yememenizi öneririm.  

            2.Kalp damar hastalığınız yoksa, birlikte sigara, ailesel yatkınlık, yüksek tansiyon vb. diğer risk faktörleriniz yoksa yoğurt yiyebilirsiniz. 

            Kolesterolü düşürmenin doğal ve en sağlıklı yolunun “diyetle düşürme” olduğunu unutmamalıyız. Düzenli spor ve diyetle kolesterolünü düşürenlerin kalp damar hastalıklarına daha az yakalandıkları kesin olarak ispat edilmiştir ama katkılı yoğurtların damar hastalıklarını azalttığına dair henüz “kesin” bir veri yoktur.

.           1. 5 yaşından küçük çocuklar, hamileler ve emzirenlerin katkılı yoğurtlardan uzak durmaları gerekir. (Ben 25 yaşından küçüklerin düzenli katkılı yoğurt yemesinin doğru olmadığını düşünüyorum.)   

            2.Reklamlar “Her kolesterolü yüksek olan katkılı yoğurt yemeli” şeklinde yanlış bir yönlendirme yapıyor. Kolesterolünüzü bilmiyorsanız reklamlara aldanıp “nasıl olsa üç kişinin ikisinin kolesterolü yüksekmiş, benimki de yüksektir” o halde bu yoğurttan yiyeyim demeyin.