KALBİMDE TEKLEME VAR, NE YAPAYIM?

Kalbimiz bir günde yaklaşık 100 bin kere atar. Düzenli gelen bu atımlar arasındaki sürenin değişmesi, bir atımın erken gelmesi veya hiç gelmemesi kalpte tekleme şeklinde hissedilir. Aslında tekleme hepimizde, biz hissetmeden günde en az bir-iki kere olur. Framingham çalışmasında, kalp hastası olmayan sağlıklı kişilerin üçte birinde saatte bir kez kalp teklemesi (ventriküler prematüre atım) olduğunu görülmüştür.  

Kalpte tekleme hissinin en sık görülen nedeni “ekstrasistol” adını verdiğimiz adı üstünde kalbin ekstradan-fazladan atmasıdır. Ekstra atımdan sonra kalp normal vurusunu yapmadığı için sanki kalbimiz bir atımlık durmuş gibi algılarız. (Kalbin elektrik sistemindeki bazı kesintiler (bloklar) da kalpte tekleme şeklinde hissedilir ancak bunlar ekstrasistollere kıyasla çok daha az görülürler.)

Kalpte tekleme (çeken bilir) oldukça rahatsız edici bir şikâyettir. İnsana sanki kalbi duyuruyormuş gibi bir duygu yaşatır. Hepimiz motorun durmasının kötü bir şey olduğunu bildiğimiz için tekleme bizi korkutur. Korku ve endişe de maalesef teklemelerin artmasına neden olur. Sonuçta hasta fasit bir daireye girer; tekleme oldukça korkup bütün gün eli nabzında gezmeye başlar, korktukça tekleme artar ve bu böyle gider… 

Kalpte teklemeyi göğsümüzde değişik yerlerde: kalbin tam üzerinde, iman tahtası dediğimiz orta kemiğin üzerinde (boynun altında), göğüs kafesinin altında veya mide boşluğunda hissedebiliriz. Bazı hastalar göğüste hissetmez, elleriyle nabızlarını kontrol ederek duraklamayı fark ederler. Bazılarında tekleme ile birlikte sıcak basması, bazen hafif bir baş dönmesi olur.

Unutmayın; kalp teklemeniz yatarken, televizyon seyretmek için koltuğa uzandığınızda, masada ders çalışırken, özet olarak oturduğunuz ve dinlendiğiniz bir anda ortaya çıkıyorsa çok önemsemiyoruz, buna karşılık kalp teklemeniz spor yaparken, koşarken, hızlı yürürken, merdiven çıkarken veya eforun hemen arkasından ortaya çıkıyorsa (yani eforla ilişkisi varsa) daha ciddiye alıyoruz. 

Kalp teklemesinin nedenleri:

1-Önce şunu söyleyeyim: Kalp teklemesi illa bir kalp hastalığı olduğu anlamına gelmez. Kalbi ve sinirleri son derece sıhhatli ve genç bir insanda da kalpte tekleme görülebilir. Tekleme şikâyeti ile doktora başvuran hastaların çok büyük bir yüzdesinde kalpte organik bir rahatsızlık saptanmaz. 

2-Kalp teklemeleri hiçbir neden olmadan kendiliğinden başlayabilir ve gene hiçbir neden olmadan kendiliğinden geçebilirler. Bu yüzden ben hastalarıma mümkün olduğu kadar ilaç vermem, sabretmelerini isterim.

3-Kalp kapaklarındaki bozukluklar, mitral kapak prolapsusu, kalp kası hastalıkları (kardiyomyopatiler)  veya çocukken geçirilen romatizmanın kalp kapaklarına vurması sonucunda ortaya çıkan kapak hastalıkları kalp teklemeleri yapabilir.

4-Grip ilaçları, antidepresan ilaçlar, zayıflama ilaçları, alkol, digoksin isimli kalp ilacı, bazı astım ilaçları, kafein içerin içecek ve ilaçlar, bazı ağrı gidericiler kalpte teklemeye neden olabilir. Eğer bu gruplardan bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza danışın.

5-Tansiyon yüksekliği, kontrol altında değilse, teklemeye neden olabilir.

6-Ateşli hastalıklar, gripal enfeksiyonlar kalp teklemesi yapabilir, rahatsızlığın geçmesi ile teklemeler kendiliğinden azalır.

7-Hamilelik, anemi (kansızlık), tiroid hastalıkları, reflü hastalığı kalpte teklemeye neden olabilir.

Ne yapayım?

Soru: Son günlerde kalbim tekliyor, duracakmış gibi oluyor ne yapayım?

Birlikte başka bir şikâyetiniz yoksa birkaç ay kadar sabretmenizi tavsiye ediyorum. Aşağıda saydığım basit tedbirlerle kalp teklemesi kendiliğinden geçebilir:

1-Sigarayı bırakın

2-Stresten uzak durmaya çalışın, iş temponuzu düşürün, küstüklerinizle barışın ve affedin.

3-Kilonuz fazla ise zayıflamaya çalışın

4-Et ve yağlı yiyeceklerden, şekerden ve tatlılardan uzak durun

5-Her gün yarım saat düzenli yürüyüş yapmaya başlayın
6-Tansiyonunuzu kontrol altında tutmaya çalışın

Soru: Yukarıda söylediklerinizi yaptım kalbimdeki teklemeler devam ediyor, ne yapayım?

Doktora gidin. DİKKAT! Kalbinizde tekleme ile birlikte fenalık hissi, ateş basması, boğulacakmış gibi bir duygu, ölüm endişesi varsa ilk gideceğiniz doktor bir psikiatrist ya da dahiliyeci olmalıdır. İnternet sitemdeki “depresyon anketi” size bu konuda yardımcı olabilir. Ankette depresyon puanınız yüksek çıkıyorsa, kalp teklemesinin nedeni sinir sisteminiz olabilir. Sinir sisteminizde sorun olmadığından eminseniz ilk gideceğiniz doktor bir dahiliye uzmanı veya tercihan kardiyolog olmalıdır.

            Gittiğiniz doktor sizi muayene edecek, kalbinizde örneğin romatizmal kapak hastalığı, kalp damar hastalığı veya doğumsal bir rahatsızlık olup olmadığını belirleyecektir. Kalbin kapak ve duvar rahatsızlıkları kalbi dinlerken “üfürüm” adını verdiğimiz seslere neden olur ve kalbin kapak seslerinin şiddetini değiştirir. Bir dahiliye ve kardiyoloji uzmanının bahsettiğim ciddilikte bir rahatsızlığı muayene sırasında atlaması (imkânsız değil) çok küçük bir ihtimaldir. Bu yüzden doktorunuz “içiniz rahat olsun bir şeyiniz yok” derse ikna olun ve ileri tetkik için ısrar etmeyin.

            Doktorunuz sizden aşağıdaki tetkikleri isteyebilir:

1-EKG: EKG çekildiği anda tekleme olursa görülür. Vakaların çoğunda EKG çekilirken tekleme olmaz ve EKG normal bulunur.

2-HOLTER EKG:Teklemeleri yakalamanın en iyi yolu 24 saat holter uygulaması yapmaktır. Hastanın beline küçük bir teyp büyüklüğünde holter aleti takılır ve gece-gündüz 24 saat süresince EKG kaydı yapılır. Daha sonra bilgisayardan EKG halinde dökülür. Böylece siz uyanıkken veya uykuda ortaya çıkan tüm teklemeleri görme imkânımız olur. 24 saatte kaç adet olduğunu, teklemenin kalbin üstünden mi (kulakçıklardan) yoksa altından mı (karıncıklardan) kaynaklandığını anlarız. 
HOLTER UYGULAMASI
Pahalı bir tetkik olduğu için ve ancak yüz hastanın onunda hastaya yaklaşımımı değiştirecek bir bilgi verdiği için çok istediğim bir tetkik değildir. 
3-EKOKARDİYOGRAFİ: Teklemelerin kalbin kapak veya boşluklarına ait bir rahatsızlıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için ekokardiyogarfi yapılır. Acısız bir tetkiktir. Bir yatağa uzanırsınız, doktor elindeki kalemi göğüs duvarınızın üzerinde dolaştırarak kalbinizin hareketli görüntüsünü karşısındaki ekrana yansıtır. Kalbin kasılmasını, kapaklarını, kapaklardan geçen kan akımını ölçer. Eğer teklemenin nedeni kapaktaki bir kireçlenme veya kalpteki bir delik ise ekoda kolayca yakalanır. Tekleme nedeniyle eko yapılan hastaların büyük çoğunluğunda ekokardiyografi normal bulunur ya da teklemeyle ilgisiz ve önemsiz bulgular saptanır. 

 

 

EKO UYGULAMASI sonucunda rapora yazılan bazı kelimeler ve tanıların hastaların boş yere endişeye kapılmasına neden olduğunu çok görüyorum, bu yüzden anlamadığınız kelimeleri doktorunuza sorun. Önemli bir şey yok derlerse de kafanızı o kelimelere takıp boş yere kendinizi üzmeyin. 

Mitral val prolapsusu: Ekonuzu yapan doktor sizde mitral valp prolapsusu olduğunu söyleyebilir. Prolapsuk, kapağın kapanma şekliyle ilgiyi yapısal bir değişikliktir. Kesinlikle ciddi bir hastalık değildir ve hiçbir önemi yoktur. Düzenli aralıklarla kontrolü gerekmez. Mitral valv prolapsusu olan hastalarda kalp teklemesi daha sık görülür.

4-KALP DAMAR HASTALIĞInı ekarte etmek için açlık şekeri, kan yağları ve gerekli diğer kan tetkikleri istenebilir. Hastanın yaşı ve risk faktörleri kalp damar hastalığı ihtimalini akla getiriyorsa efor testine gerek görülebilir.

BUNLARI UNUTMAYIN:

1-Kalpte tekleme ile birlikte göğüste bir baskı, yanma, sol kolda uyuşma, nefes darlığı hissediyorsanız kalp krizini akla getireceği için önemlidir. Ancak özellikle bayanlarda sinirsel olarak ortaya çıkan teklemelerde de birlikte kolda uyuşma, göğüs ağrısı, baskı olabilir. Bu hastalar boş yere kalp krizi geçireceklerini düşünerek endişe ederler. Kendi kendinize hangisi önemli hangisi değil ayırmanız için örnek bir ip ucu vereyim: Eğer 35 yaşından genç bir bayansanız, iyi kötü adet görmeye devam ediyorsanız ve ailenizde 40 yaşından önce kalp krizi geçiren yoksa endişe etmeyin, teklemeler büyük ihtimalle sinirseldir. Eğer 40 yaşından büyük bir bayan iseniz veya erkekseniz veya sigara içiyorsanız veya şeker hastası iseniz o zaman bir doktorun fikrini almanızda yarar var.

2-Kalp teklemesi ile birlikte bayılma varsa önemlidir. Dikkat edin bayılma hissi demiyorum, tam olarak şuur kaybından bahsediyorum. Birkaç saniyelim tam bir şuur kaybı yaşadıysanız mutlaka bunu doktorunuza bildirin. Buna karşın sinirsel kökenli, panik atak rahatsızlığının eşlik ettiği teklemelerde, sıkıntı hissi, fenalık hissi çok görülür ve hayati bir önemi yoktur.

3-Kalp teklemesi spor yapmanıza engel değildir, başka bir arazınız (göğüste sıkıntı, bayılma vb.) yoksa spora ara vermeyin. Eğer tekleme sporla artıyorsa önemlidir, doktora haber verin. Eğer teklemeyi sporu bitirdikten sonra hissediyorsanız bu da önemlidir, gene doktorunuza haber verin.

4-Daha önce kalp damar hastalığı hikâyesi olan, kalp krizi geçirmiş, stent takılmış veya by-pass olmuş hastaların kalp teklemesine dikkat etmesi ve mutlaka doktorlarını durumdan haberdar etmesi önemlidir.

Kalbimde bir şey bulunmadı, ekstrasistollerim devam ediyor, ne yapayım?

1-Kan numunesi vererek, kan elektrolitlerini (K, Na, Cl) ve Magnezyum seviyesini ölçtürün. Eğer değerlerde anormallik varsa doktorunuz gereken tedaviyi düzenleyecektir.

2-Ekstrasistoller sizi çok rahatsız ediyorsa, bir ay süreyle sitemde mevcut olan 4 numaralı kolesterol diyetini yapın. Eğer teklemede belirgin bir azalma varsa bu diyete devam edin. (Ben uzun süreli ekstrasistol şikâyeti olan hastalarıma bu diyeti uyguladım ve çok iyi sonuçlar aldım.) Diyeti hiçbir taviz vermeden, küçük bozmalar yapmadan tam olarak uygulayın. Bir aylık süre karar vermek için uygundur. Bir ayın sonunda ekstrasistolleriniz çok azalırsa bana bir teşekkür maili atarsınız, aynen devam ederse eski diyetinize dönersiniz. Eğer mali durumunuz iyiyse bu kıyaslamayı Holter uygulaması ile yapmanızı tavsiye ederim. Diyetten önce ve diyetin sonunda yapacağınız 24 saatlik holter takipleri ile ekstrasistollerin ne kadar azaldığını rakam olarak tespit edebilirsiniz.  

3-Kalp teklemeniz hala geçmedi ise ve sizi çok rahatsız ediyorsa doktorunuza tekrar müracaat edin. Bu tip hastalarda hastayı katater işlemine alıp elektrofizyolojik çalışmalarla teklemenin yerini bulup “ablasyon tedavisi” uygulayarak teklemeyi ortadan kaldırabiliyoruz.