Önce şunu söyleyeyim kanser görülme oranlarında öyle söylendiği gibi büyük bir artış yok. Hatta bazı kanserlerde, örneğin meme kanserinde (menapozda hormon kullanımının azalması ile) azalma bile var. Buna karşılık, medyanın reyting yüzünden kötü haberleri öne çıkarması toplumda sanki herkes kanser oluyormuş gibi bir izlenim yaratıyor. Özellikle ailesinde kanser olanlar haklı olarak kendilerinde genetik bir risk olup olmadığını merak ediyorlar.

            Genetik testlerle bir kişide yüz de yüz kanser gelişip gelişmeyeceğini söylemek mümkün değildir. (Bakınız: evrim ve kanser). Buna karşılık bazı kanser türlerinde genetik test yaparak kansere yatkınlık olup olmadığını (belirli bir yüzde ile) söyleyebiliyoruz.

            Önce şunu söyleyelim tüm kanserleri göz önüne aldığımızda genetik geçişin rolü en fazla % 10-15’dir. Bu şu anlama geliyor;

(1) Ailenizde hiç kanser olmasa da kanser olabilirsiniz.

(2) Ailenizde kanser olması sizin de mutlaka kanser olacağınız anlamına gelmez.

              Halen dünyada genetik testin yararlı olduğu üzerinde fikir birliğine varılan birkaç kanser testi vardır.

(1) Meme ve yumurtalık kanseri genetik testi BRCA ½ Meme kanseri olan kadınların % 10’unda, yumurtalık kanseri olan kadınların ise % 15’inde bu test pozitiftir. Bu testin pozitif olması meme kanseri riskinin 32 kat arttığını göstermektedir. Testin pozitif bulunduğu bayanlar daha sık aralıklarla kontrol edilir, mamografi ve sonografiye başlama yaşları erkene çekilebilir.   (DİKKAT! Yakın akrabalardan kastımız: Anne, baba, kız kardeş, erkek kardeş, büyük anneler, büyük babalar, teyze, hala, dayı ve amcadır.) 

(2) Kalın barsak kanseri genetik testi MLH1/MSH2 Testin 30 yaşlarında pozitif olması kanser riskinin 13.1 misli, 50 yaşında pozitif olması kanser riskinin 9.3 misli arttığını gösterir. Dolayısıyla testin pozitif bulunduğu kişilerden daha sık kolonoskopi yaptırmaları istenebilir.

(3) Tiroid kanseri genetik testi RET. Sadece birinci derece akrabalarında tiroid kanseri olanlarda yapılmalıdır. Pozitif bulunan kişilerde tiroid kanseri riski 125 kat artmaktadır. Bu testin pozitif olduğu kişilerde tedbir olarak tiroid bezinin erken alınması önerilmektedir.

(4) Pankreas kanseri genetik testi üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Şu anda bir tek gen mutasyonuna bakarak yatkınlık belirlemek mümkün değil. Ailesinde iki kişiden fazla pankreas kanseri olan kişilere bir dizi genetik test yapıldıktan sonra bir sonuç verilebilmektedir.

Kanser genetik testi nasıl yapılıyor?

Bir damla kan vermeniz yeterlidir.

DİKKAT KANSER İÇİN GENETİK TEST YAPTIRIRKEN KESİN BİR CEVAP ALMAYI BEKLEMEYİN.

Kan numunesi (ve yüklüce bir para) verdikten sonra doktordan şu iki cevaptan birini alacaksınız:

Birinci cevap: Kanser genetik testiniz pozitif çıktı. Bu riskinizin arttığını gösteriyor ancak illa kanser olacağınız anlamına gelmez. Boş yere kendinizi üzmeyin. (Maalesef hayatınızın kalan kısmını ha bugün oldum ha yarın oldum diye kanserden korkarak geçireceksiniz.)

İkinci cevap: Kanser genetik testiniz negatif çıktı. Bu sonuç kanser olmayacağınız anlamına gelmez. Siz gene de kontrollerinizi ihmal etmeyin.             Şimdi yukarıda verdiğim bilgilerin ışığında yaptırıp yaptırmamak size kalmış. Meme, yumurtalık ve kalın barsak kanserinden endişe edenler için Amerikan Ulusal Kanser Örgütünün önerisi şudur:

            Birinci derece akrabalarınız içinde iki kişi ve daha fazla kanser vakası varsa veya bir kişide 50 yaşından önce ortaya çıkmış kanser varsa genetik test yaptırın. Aksi takdirde, (örneğin sadece annenizde geç yaşta meme kanseri çıktıysa) genetik test yaptırmayın.