|
Okurlarımdan haftada kaç yumurta yemenin uygun olacağını soran mailler alıyorum. Bundan 30 yıl önce hastalarımıza “fazla yumurta yememelerini” söylüyorduk, sonra “yumurta aklandı, istediğini kadar yiyebilirsiniz” dedik, son çalışmalar, yetişkinlerin yumurtadan, özellikle sarısından mümkün olduğu kadar uzak durmalarının daha sağlıklı olacağını gösteriyor.
Yumurtanın yararlı bir besin maddesi olduğunu kabul ediyorum. A, D, B ve E vitaminlerinden zengindir. Bünyesindeki kıymetli amino asitler nedeniyle özellikle büyüme çağındaki çocuklar için eşsiz bir besin kaynağıdır.
Yumurtanın besin değeri:
Yumurta sarısının yağ oranı ve kalorisi oldukça yüksektir ve ağırlık olarak yumurtanın üçte birini yapar. Bir yumurta sarısı 2.7 g protein, 210 mg kolesterol, 0.61 g karbonhidrat ve 4.51 g yağ ihtiva eder. Yumurta beyazıysa zengin protein kaynağıdır, kolesterol içermez ve topu topu 20 kaloridir.
Evrimsel süreçte doğada serbest yaşayan kuşların yumurtalarını yediğimiz bir gerçek ancak unutmayalım ki doğadaki kuşların sadece üreme dönemlerinde -birkaç ay boyunca- yumurtası oluyordu. Dolayısıyla bugünkü gibi yılın üç yüz altmış beş günü yumurta yemek söz konusu değildi.
Yumurta sarısı neden zararlı?
1-Yumurta sarısının zararı kolesterolden ziyade yüksek oranda ihtiva ettiği “arachidonic acid” den gelir. Daha önce arachidonic acidin vücudumuzdaki inflamasyonu artırdığından bahsetmiştim.
2-Markette satılan yumurtaların sarısı Omega-3 (38 mg) açısından fakirdir. Buna karşılık yüksek oranda (=601 mg) omega-6 ihtiva eder. Bu özelliğiyle daha önce anlattığım gibi inflamasyonu artırıcı bir rolü vardır.
3-Bir yumurta sarısında 200-300 mg kolesterol vardır. Bir diğer deyimle günde bir yumurta yiyen insan günlük kolesterol ihtiyacı olarak belirlenen miktarın tamamını almış olur. Yumurtanın kan kolesterol miktarını artırdığını gösteren çalışmalar çoktur. Buna karşılık yağdan sınırlı diyetle birlikte günde bir iki yumurta yemenin kolesterol miktarını artırmadığını gösteren çalışmalar da yayınlanmıştır.
Yumurta sarısı prostat kanseri riskini artırıyor
Hayvansal ürünlerle beslenmenin kanser riskini artırdığına dair yüzlerce ciddi çalışma var. California Üniversitesi tarafından yapılan ve 2011 Eylül ayında yayınlan çalışmada 1994-2007 yılları arasında 27 bin erkek takip edilmiş, haftada ortalama 2.5 yumurta ve üzerinde yumurta yiyenlerle gene ortalama haftada yarım yumurta ve daha yumurta yiyenler kıyaslandığında çok yumurta yiyenlerde hızlı ilerleyen prostat kanseri riski % 81 yüksek bulunmuştur.
Organik yumurta yiyebilir miyiz?
Organik/doğal yumurta denilince aklımıza köy ortamında yetişen tavukların yumurtası gelir. Köyde yaşayan tavuklar aynı koyun gibi çimende otlar, çöplükte eşelenir, buldukları solucan, böcek, kurtçuklarla beslenirler.
![]()
Köy tavukları Omega -3’ü başlıca yedikleri ottan alırlar. İlaveten yedikleri börtü böcek sayesinde yumurtalarındaki faydalı Omega - 3 miktarı artar, Omega - 6 düşer.
Marketten aldığımız organik yumurtalar gerçekten organik mi?
İki gün önceki gazetede (Habertürk - 16.02.2012) konuyla ilgili bir haber vardı. Türkiye’de organik yumurta üretimi toplam yumurta pazarının % 1’ini oluşturuyormuş. Organik yumurta üretiminde Türkiye’de bir numara olduklarını söyleyen firmanın sahibi özetle şöyle diyor:
“Normal kümeste bir tavuğa A 4 kağıdı (bir dosya kağıdı) kadar yer düşer ve o kafesten hiç çıkmadan sadece beslenip yumurtlarlar. Biz bu alanı dört katına çıkardık. Hayvanlar talaş yığını içinde eşelenme ve tüneme ihtiyaçlarını giderebiliyorlar. Özel havalandırma ve ışıklandırma sistemi var.”
![]()
Gördüğünüz gibi, organik yumurtaya ödediğiniz fazla paranın sebebi tavuğun 1 dosya kağıdı değil 4 dosya kâğıdında yaşaması ve yere serilmiş talaşın içinde eşelenebilmesi. Tek başına kaldıkları ve hareket edemedikleri küçük kafeslerden çıkarılıp hep birlikte kümesin ortasındaki talaş yığınının üzerine alınan tavuklar organik olurlar mı?
Sorun yalnız tavukbaşına düşen metrekare değil bir de yumurtlama hızı var. Doğal ortamda yaşayan tavukların günde bir yumurta yapması beklenir, sarı ve beyaz ilk 4 saat içinde oluşurken kabuk kalan 21 saatte yapılır. Endüstriyel tavuk üreticileri bazı metodlarla (örneğin kümesin ışık düzenini değiştirmek) tavukları daha hızlı yumurta yapmaya zorlamaktadır. Bu da hem içerik hem kabuk olarak yumurta kalitesinin düşmesine neden olur. Raf ömrünü uzatmak için yumurtaların klorla yıkanması bir başka sorundur. Zaten zayıf olan kabuktan geçen klorun yumurtanın içeriğini etkilememesi mümkün değildir. Dr. Yavuz Dizdar'ın kendi polikliniklerine gelen bir çocukla ilgili anısı çok ilginç (Yemezler-Hayy Kitap 2013):Çocuğun bacaklarındaki olağanüstü tüylenmeyi dikkate alarak doğrudan "Yumurta yediriyor musunuz?" diye sordum. "Hocam çok seviyor, günde en az üç yumurta yiyor" dediler. Nitekim her gün yediği üç yumurta kesildiğinde 3-4 ay içerisinde tüylenme de tamamen ortadan kalktı. Çocuklarda erken tüylenme görüldüğünde, İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Hastalıkları Endokrinoloji bölümü öğretim üyelerinin genel yaklaşımının piliç ve yumurta tüketiminin sonlandırılması şeklinde olduğu da tarafımıza aktarılmıştır."
SONUÇ:
Kolesterol sorunu olanların, kalp damar hastası olanların, iskemik atak veya felç geçirenlerin “organik olsun veya olmasın” yumurtadan uzak durması gerekiyor. Bilim adamları doğru kabul edilen bilgilerin zaman içinde değişebileceğini kabul ederler. Beslenme bilimi de böyledir, yıllarca ak dediğimize sonra kara diyebiliriz. Önemli olan bilimsel çalışmaları yakından takip etmektir. “Şu an elimizdeki bilgilerin ışığında, 30 yaşın üzerindeyseniz haftada iki yumurtadan fazla yemenizi tavsiye etmiyorum. Eğer kalp hastalığı açısınan riskiniz varsa hiç yememeniz daha doğru olur.”
Yorumlar
|
Copyright © 2006 - 2025 DoktorMurat.Net, Yasal Uyarı ve Gizlilik, Site Haritasi
Dr.Murat KINIKOĞLU Sağlıklı Yaşam Rehberiniz
İntermed Sağlık Merkezi Teşvikiye cad. No: 63 Nişantaşı Şişli/İstanbul Tel: 0212 225 06 60 - Faks: 0212 2250895 |